Tole (gemeênte)

Tole (Ollans: Tholen) is 'n gemeênte in Zeêland, die-a uut 't glieknaemege eiland en 't eilandje Flupland bestaet.

Liggienge van Tole in Zeêland

Gemeênte Tole

Kaertie

Straetje in de stad Tole

OmschrievingBewerken

De hroste plekke is 't stadje Tole, maer 't staduus zat jaerenlang in Smerdiek. Sins 2 januari 2008 ist 't jille spul na Tole veruust. Men kan 't bezoeke an de Hof van Tole 2. Tole is 'n plattelandsgemeênte mee onheveer 26.400 inweuners in 2022 en 'n landoppervlakte van 146,71 km². Naest de stadjes Tole en Smerdiek beslaet de gemeênte nog de durpen en gehuchjes Annajacobapolder, Stalland, Flupland, De Sluus, Ou-Vossemaer, Poôvlie, Schaerpenisse en Staevenisse. In 1971 is de gemeênte uutgebreid toet 't eêle eiland Tole, in 1995 wier ok 't eiland Flupland derbiegetrokken.

Tole is dèu breje waeters van de res van Zeêland afgescheie en riecht z'n eigen daerom meêr op Braebant, voral op Bergen.

Tole is de gemeênte in Zeêland weer de bevolkienge relatief ezieje ut ardste groeit. Kommend over d’Oesterdam of over de brugge uut Braebant wor de bezoeker verwelkomd deu een bord liengst de wegt: Tholen, daar kun je niet omheen. De tekst is bedocht in de jaeren tachtig toen a iedere gemeênte die a ‘t een bitje mee wou telle in de regio, z’n eige op de kaerte zetten. Deu de anleg van de A4 tussen Halsteren en Dinteloord wor Tole de kommende jaeren stikken beter bereikbaar vanuut Rotterdam.

Antal inweuners per durp op 1 jannewari 2011:

Tole	7597
Stalland	3696
Smerdiek	3608
Oud-Vosmeer	2758
Flupland	2674
Scherpenisse	1791
Stavenisse	1742
Poôvlie	1672

BieneamenBewerken

Bienaemen mi 'n verhaelBewerken

- Heremehatje. 'n Schilder in Thole was in ze jongejaeren 'n kear van 'n ladder hekukeld in noga slecht weggekomme. Z'n achterwerrek dee zo'n zear datten 'n eale tied riep: Here, me hatje doe so'n zear! Je mo Heremehatje uutspreke mitten lichte klemtoan op d'n easten, in 'n zwaere klemtoan op de vierde letterhreep. Helukkig was 't mar 'n licht vintje in bleef eiheluk alleanig ze bienaem as herinnerieng - De Blikke Domenie. Hie kreeg die bienaem omdat um as ouderlieng noga hewichtig kon doewe. - J' ad in Thole "'t Hoese Vrouwtje" omdasse tut an d'r doad in d'r eihe Hoese dracht is bluuve loape. Ze dreef 'n klompewienkeltje in 't wasse schat vanne maans. Tut ammen tiende ek op klompen heloape, behalleve sondags nae kerreke dan.

Bienaemen deu lichaemsbouwBewerken

- Jan Buukspek, Ie zag 'r oak uut as 'n verreke zo vol. - J'at in Thole twee mannen die a Piet Roggebrand eaten. Ean leeft 'r in elk geval nog, dien anderen da weet ik nie. Om z' uut mekaore 't ouwen noemde m'n den eanen Piet Nikke (of Nek) in den anderen Piet Oat. Piet Nikke atten lange rechte nikke in Piet Oat atten oat, mar 't gong 'r mear om dat 'n kael was in ze schedel noga glom. - Bie ons in de kerreke zat 'n Piet die ammen Piet Mond Van Achtere noemden. Dat vintje zat altied zo fread mee te ziengen in dan atten achter in ze nikke zo'n zwarte plooi die at open in dicht hieng sind at um uut alle macht mi s'n oat zat te schudden onder 't ziengen. - Mao Potvis eaten zo omda se noga rond was. Of beter hezeid: z'a hean vurrem ma d'r was wè vee van d'r...

Bienaemen nae beroepBewerken

- Piet de Drukker. Ie wie zo henoemd omdat 'n 'n blauwe Maendag as learjongen bie 'n drukker hewerkt ad. - Piet Ei. Ie wie zo henoemd omdat 'n vroeher waa 's aaiers verkocht ad.

Bienaemen nae lichaemeluke hebrekenBewerken

- Piet Knip knipperden noga mi se noahen. Ie stotterden oak in ajje dan 'n iesje hieng koape dan kojje d'r losse koekjes bie neme. 'n Eal iesje was 'n dubbeltje, in 'n allef iesje vuuf cent. 'n Eal koekje was ean cent, ma bie 'n eal iesje oarden twee koekjes. Dan was je dus twaollef centen kwiet ajje 't nie uu 't papiertje wou ete. Piet was 'n eale hoeje vint, want ajje 'n iesje mi koekjes kocht zeiten: "In w-w-wees v-v-voazichtig ee, w-w-w-want ajje je k-k-k-k-koekje b-b-b-breekt h-h-h-hae tut k-k-k-kupot." - Ben mi 't andjes. Ben Schot at iets an ze nanden, die stonden verkeard of zo in soms most ie ze recht draoje. D'r wier trouwers nie mee hespot. Ben was ean van d'easte, zo nie d'allereasten, die a tillevisie at in Thole. - Koejoahe. D'r kwam in Thole waa 's e vint uut Vosmear mi 'n bakfiets leure mi knaopen in elustiek in da soart hedoe. Die vint droeg zo'n bril mi fan die eale dikke hlaezen, in ajje dan nae ze noahen keek leken die noga hroat. Vandaer da ons schooljongers um dan nariepe mi Koejoahe. - De Bruune Kees, de schipper mitten donker vel, in hetrouwd mi Buure Jo. Bie Buure Jo was 't noga 's ommeles mitten ouste zeune Aorie. Buurman Kees iew nie so van drienke in laet tuus komme, in Aorie wè. Mar attet hesturmd at oefden ze nooit benauwd te wezen damme. Toen a z'n buurvrouwe um voa 't east zag zei ze tehen z'n: "Maar wat bent U lekker bruin." Da was wè even spannend, ma Buurman Kees snapten wè dat eur oak nie beter kon wete. Ze kwam nie uut Thole in nie van Thole.

GemeênteraedBewerken

De gemeênteraed van Tole bestit uut 21 zetels. Hieronger stit de saemenstellieng van de gemeênteraed sinds 1990:^[1]

Partij	1990	1995 ¹	1998	2002	2006	2010	2014	2018	2022 ^[2]
SGP	5	6	5	6	4	6	6	6	7
VVD	2	2	3	2	2	3	2	3	3
Algemeen Belang Tholen (ABT)				2	2	2	3	2	3
CU ²	1	1	2	2	2	2	3	3	3
PvdA	5	5	5	4	6	3	2		2
CDA	4	3	3	2	2	3	2	2	2
SP						2	3	1	1
PVV								2
PvdA-GL								2
RFT ³					1
D66		1	1	1
AOV		1
Totaol	17	19	19	19	19	21	21	21	21
Opkomst	71,0%	67,6%	70,2%	67,3%	66,2%	64,1%	64,6%	65,8%	59,6%

¹ erindeêlieng
² 1990-1998: CU = RPF + GPV
³ Reformatorische Fractie Tholen

Lieste mee burgemeêstersBewerken

Ambtsperiode	Naem burgemeêster	Partij of stroôming
18?? - 1825	M.K.J. van der Burght van Lichtenvelde
1825 - 1853	K. Wagtho
1853 - 1896	C.J. de Vulder van Noorden
1896 - 1914	M.G. van Stapele
1914 - 1920	J.W. Wagtho
1921 - 1924	J.G. van Diepenhorst
1924 - 1964	A.J. van der Hoeven
1964 - 1978	Jaap van Boeijen	CHU
1978 - 1985	Evert Baerends	CDA
1986 - 2000	Henk van der Munnik	CDA
2000 - 2014	Willem Nuis	RPF / CU
2014 - 2020	Ger van de Velde-de Wilde	VVD
2020 - noe	Marleen Sijbers	VVD