Rotterdam

Rotterdam (bienaem: Rotjeknor)^[1] is 'n gemeênte en stad in de provincie Zuud-'Olland. De gemeênte ei 671.000 inweuners, de stad 606.000. Tis d'n twidde stad van Nederland.

**Gemeênte Rotterdam**
Nederlands	Rotterdam
Rotterdams	'tzelfde

Liggienge
Kaerte
Land	Nederland
Provincie	Zuud-'Olland
Streêken	Schieland Delfland, Iesselmonde (eiland), Westland
Oôdplekke	Rotterdam
Oppervlakte	324 km²
- land	218 km²
- waeter	106 km²
Inweuners	671.000 (2024)
Dichteid	3070 inw./km² (land)
Coördinaot'n	51°55’ N 4°29’ L / <span class="geo-dec geo" title="Maps, aerial photos, and other data for Fout in uitdrukking: Onbekend woord "n".°Fout in uitdrukking: Onbekend woord "n".’ Fout in uitdrukking: Onbekend woord "n".’’ Fout in uitdrukking: Onbekend woord "l".°Fout in uitdrukking: Onbekend woord "l".’ Fout in uitdrukking: Onbekend woord "l".’’">Fout in uitdrukking: Onbekend woord "n".°Fout in uitdrukking: Onbekend woord "n".’ Fout in uitdrukking: Onbekend woord "n".’’, Fout in uitdrukking: Onbekend woord "l".°Fout in uitdrukking: Onbekend woord "l".’ Fout in uitdrukking: Onbekend woord "l".’’

Rotterdam is as 't durpie Rotta an de Rotte in 1228 gesticht. Plusminus 1260-1270 is bie de mondieng van de Rotte op de Merwe (Maes) in Rotta 'n dam angelegd. In 1299 kreêg de plekke stadsrechen, verloor deêze 'tzelfde jaer, kreêg opnieuw stadsrechen in 1328 en deêze wieren in 1340 uut'ebreid.^[2]

Jearenlang was de heavene van Rotterdam de groôsten van de wearelt. Op 14 meie 1940 is de binnenstad verieneweerd deu Duutse bommenwêrrepers.^[3] Nae d'n oôrlog is de stad in moderne stijl op'ebouwd. Ier stit noe ok 't oogste gebouw van Nederland, de Maestoren. Vee inweuners van Flakkee en Schouwen werreke in Rotterdam. De leste jaeren is de stad qua bevolking aerdig van kleur verschote. Meer as d'n helt is van buutelanse oorsprong.

Tussen de noordkante en de zuudkante liggen 'n antel bruggen en tunnels zoas de Erasmusbrugge, de Wullemsbrugge en de Maestunnel. 'n Bekende plekke is vadder Diergaerde Bliedurp.

Uutbreidieng

Rotterdam is vergroôt mie:

1811/1816 de gemeênte Coôl
1886 (30 jannewari) de gemeênte Delfs'aeven
1895 (28 feberwari) de gemeênten Charlois en Kraeliengen
1914 (1 jannewari) de plekke 'Oek van 'Olland
1934 (1 meie) de gemeênten 'Oôgvliet en Pernis
1941 (1 auhustus) de gemeênten Iesselmonde, 'Illegersberg, Overschie en Schiebroek
2010 (18 maerte) de gemeênte Rozenburg

Bevolkieng

Leêftied (2024) ^[4]
jaer	mins'n	perc.
0-25	194.000	29%
25-45	212.000	32%
45-65	159.000	24%
65+	106.000	16%
Totael	671.000	100%

'Erkomst (2022) ^[5]
eige / lan'n	mins'n			percentaoges
van binn'n	303.000			46%
van buten	352.000			54%
- westerse lan'n		92.000			14%		26%
* Duuts			10.000			2%		11%
* Poôls			13.000			2%		14%
* Portuhees			5.000			1%		5%
* overige			64.000			10%		70%
- niet-westerse lan'n		260.000			40%		74%
* Antilliaons ¹			28.000			4%		11%
* Chinees			8.000			1%		3%
* Indonesisch			11.000			2%		4%
* Kaopverdisch			15.000			2%		6%
* Marokkaons			46.000			7%		18%
* Pakistaons			5.000			1%		2%
* Surinaoms			52.000			8%		20%
* Syrisch			5.000			1%		2%
* Turks			48.000			7%		18%
* overige			42.000			6%		16%
Totael	655.000			100%
Totael van buten		352.000			54%		100%
Totael westers			92.000			14%		100%
Totael niet-westers			260.000			40%		100%

¹ 22.000 mins'n uut Curaçao, 4.000 mins'n uut Aruba

Deêlgebieën

Gemeênte Rotterdam is verdeêld in veertien (deêl)gebieën:^[6]^[7]^[8]

Tien deêlgebieën oôren bie de stad (noôrd'n en Zuud) en vier alleêne bie de gemeênte (overig).

Deêlgebied	noôrd'n / Zuud / overig	Inweuners 2024	Oppervlakte (land km²)	Dichteid (inw./km²)
Charlois	Zuud	71.000	11	6303
Delfs'aeven	noôrd'n	77.000	5	15000
Feijenoôrd	Zuud	79.000	7	12000
Iesselmonde	Zuud	63.000	12	5316
Illegersberg-Schiebroek	noôrd'n	45.000	12	3857
Kraeliengen-Croôswiek	noôrd'n	56.000	10	5375
Noôrd	noôrd'n	53.000	5	10332
Oek van 'Olland	overig	11.000	14	745
Oôgvliet	overig	36.000	9	3865
Overschie	noôrd'n	20.000	16	1231
Pernis	overig	5.000	2	3142
Prins Alexander	noôrd'n	97.000	17	5606
Rotterdam Centrum	noôrd'n	43.000	4	10306
Rozenburg	overig	13.000	5	2789
Totael Rotterdam
noôrd'n ¹	59%	393.000	73	5384
Zuud ²	32%	213.000	39	5462
totael stad	90%	606.000	113	5359
overige deêlgebieën	10%	65.000	30	2167
'aevens ³		~0	76
totael gemeênte		671.000	218	3070

¹ incl. bedrieventerrein'n

² incl. Wael'aeven-Eêm'aeven

³ Botlek-Europoôrte-Maesvlakte (68 km²) en Vondeliengenplaet (7 km²)

Deêlgebieën, wieken en buurten
Rechter Maesoever (noôrd'n)
Lienker Maesoever (Zuud, Pernis, Oôgvliet en Vondeliengenplaet)
Oek van 'Olland
Rozenburg
Botlek-Europoôrte-Maesvlakte ('aevengebied)

Politiek

Gemeênteraed

De gemeênteraed sins 1970:^[9]^[10]

Oliefkleur bin partieën vant college van b&w

Gemeênteraedszeêtels
Partie	2022	2018	2014	2010	2006	2002	1998	1994	1990	1986	1982	1978	1974	1970
Leefbaar Rotterdam (LR)	10	11	14	14	14	17
VVD	6	5	3	4	3	4	9	6	5	7	9	6	7	5
GL ¹	5	5	2	3	2	3	4	3	2	2	4	1	3	3
D66	5	5	6	4	1	2	3	7	7	2	2	2		4
PvdA	4	5	8	14	18	11	15	12	18	24	21	25	24	19
DENK	4	4
Volt	2
PvdD	2	1	1
BIJ1	2
50+	1	1
SGP-CU ²	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
SP	1	2	5	2	3	1	4	1
CDA ³	1	2	3	3	3	5	6	6	10	8	8	10	10	12
FVD	1
NIDA Rotterdam		2	2
PVV		1
Stadspartij Rotterdam						1	2	2
Unie 55+							1
Centrumdemocraten (CD)								5	1
Centrumpartij'86 (CP'86) ⁴								1	1	1
Solidair'93								1
Bejaardenpartij 65+														1
Totael	45	45	45	45	45	45	45	45	45	45	45	45	45	45
Coalitie	25	23	23	25	26	26	34	34	33	33	23	25	24	36
Opkomst	39%	47%	43%	48%	58%	55%	50%	57%	48%	60%	51%	62%	58%	55%

¹ 1970-1986: CPN, PPR, PSP + SAP

² 1970-1974: alleêne SGP, 1978-1998: CU = GPV + RPF, 2022: alleêne CU

³ 1970: ARP, CHU + KVP

⁴ 1986: Centrumpartij

Burhemeêsters

Dit is 'n lieste mee burhemeêsters sins 1893:^[11]

tied	burhemeêster	partie	opmerkienge
1893 - 1906	Frederik Bernard s'Jacob	liberaol
1906 - 1923	Alfred Rudolph Zimmerman	ouw-liberaol
1923 - 1923	Abraham van der Hoeven	CHU	waernemend
1923 - 1928	Johannes Wytema
1928 - 1938	Pieter Droogleever Fortuyn	Liberaole Staetspartij
1938 - 1941	Pieter Oud	VDB
1941 - 1941	Arie de Zeeuw	SDAP	waernemend
1941 - 1945	Frederik Müller	NSB
1945 - 1952	Pieter Oud	VDB, PvdA, VVD
1952 - 1965	Gerard van Walsum	PvdA
1965 - 1974	Wim Thomassen	PvdA
1974 - 1981	André van der Louw	PvdA
1982 - 1998	Bram Peper	PvdA
1999 - 2008	Ivo Opstelten	VVD
2009 - 2024	Ahmed Aboutaleb	PvdA
2024 - noe	Carola Schouten	CU

Trivia

Een Zeêuws 'ezegde luujt: Rotterdam, daa kom nog gjîn goeie nond vâdaôn.
Rotterdam stoôt op plekke acht van vuulste lucht van Nederland.^[12]
Rotterdam stoôt op plekke twi van misdaedigste gemeênte van Nederland.^[13]
Rotterdam ei o a. een steêband mie den Vlaemse stad Antwerpen, den Waelse stad Luuk en den Luxemburgse stad Esch-sur-Alzette.