Nieuwerkaarke

Nieuwerkaarke (Nederlands: Nieuwerkerk) is een durp op Schouwen-Duveland mee 2.765 inweuners (2023) en is 'elegen langs de Rieksweg 59. Tiejens de Waetersnoȏdramp van 1953 verdronken 288 van de 1800 inweuners die Nieuwerkerk destieds tellende. Nieuwerkaarke is nog altied een kerkelijk durp. Nieuwerkaarke is een ringdurp uut de 12e eêuw. Het was een ofsplitsing van de parochie Ouwerkaarke, wat de naem van baie plekken verklaert. De vuuftiende-eêuwse kerke eit een zeskante toren. De toren is in 1975 'erbouwd op de fundamen'n van de in 1945 deu de Duutsers opgeblaezen ouwe toren. Het koor en de toren bin van mekaore gescheiden naedat het schip in 1586 is ofgebrand.

In Nieuwerkaarke stit een naemloze korenmeule uut 1844.

Volksverael

In het durp is 't volgende volksverhael bekend uut 't verleden:^[1]

Jaop Meulmeester was knecht bie Job van der Have in ’t oekje van den Nieuwerkerksen diek. Op ’n keer zei d’n baes: “Jaop, gae ja vanaevend es ’n keer mee visse? In ’t Stêênzwaen zit vee paelik.” Jaop zei netuurlijk: “Da doe’k baes.” Ze gienge ’s aevens om zeven ure weg. Toet twelf ure vienge ze meraokel vee paelink. Mae toen ieuw ’t op. D’n baes zei: “Jaop, jie bin toch gin benauwde schieter, ee?” Deze zei: “Da bin ‘k nog nooit eweest; waerom vraeg je dat?” “Ja,” zei d’n baes, “di za wat te kiek komme en daerom ek joe ok mee enome. Oôr mè, di komme ze.” Een geruus deur ’t riet. Ze konne nie zien, wat ’t was, ze zagge allêên mae twi ôôgen, zo grôôt as ballen. Jaap verschrok toch wè ’n bitje en ie vroeg: “Wat is dat noe?” “Stille mè,” zei d’n baes. Recht voe d’r was ’t net uut espanne. En allemae ôôrden ze dat geruus in ’t riet en die oôgen bleve mae kieke. Nae ’n kwartier of zo gieng ’t weg. Ze wouen ’t net opaele, mae dat zat stik vast. Dat zoue ze dan mergenochend wè doe. Ze gienge nir uus. Op d’n diek ôôrden ze ’n soort geritsel of gekraek. Net zo ies as van nieuwe kraekende schoenen. Dat geluud bleef altied zowat vuuftig meter achter ulder. Bie ’t zwarte sluusje stieng een weegbrugge. D’n baes zei: “Jaop, nie over de brugge lôôpe, oor.” “Waerom nie?” vroeg vaoder. “’k Lop er altied over.” “Ja, dat kan wè,” zei d’n baes, “mae toch nie ’s nachs tussen twelve en êên. Ze kunnen je ni benee trekke.” Toen ze bie de brugge kwamme, zag vaoder d’r onder een grôôte klompe vier, net of a ’t brand was. Jaop zei: “Baes, de boel stae in brand,” mae den baes zei: “Neeë, gin nôôd. Mae nie op de brugge lôôpe.” Jaap zei: “Oe is dat noe ier? ‘k Begriepe d’r niks van.” “Spoken, “ zei d’n baes, “uut de oudheid. Da’s iederen aevend zo van 12 tot 1 ure.”