Politiek in Nederland

Deêze bladzie gaet over de politiek in Nederland.

De landelike politiek is gevestigd in D'n 'Aegt.

't Parlement hiet de Staeten-Generaol en bestoôt uut d' Eêste Kaemer en de Twidde Kaemer.

De veuzitter van d' Eêste Kaemer is Jan Anthonie Bruijn (VVD).

De veuzitter van de Twidde Kaemer is Martin Bosma (PVV).

Vanof 2 juli 2024 bestaet 't kabinet-Schoof onger leidieng van premier Dick Schoof (partijloôs).

Binnhof
Twidde Kaemer
Eêste Kaemer
Trêveszael
Torentje

Politieke partijen

D'r binne 15 politieke partijen in d'n Twidde Kaemer (sins december 2023).

Zie ok: Peilingen Twidde Kaemer.

Oliefkleur is reheriengspartij.

Politieke partij	'Ollandse naem	Ofkortieng	Ideologie	Partijleider ^[1]	Twidde Kaemer 2023-noe				Twidde Kaemer 2021-2023
Politieke partij	'Ollandse naem	Ofkortieng	Ideologie	Partijleider ^[1]	Fraoctieveuzitter ^[2]	Zeêtels verkiezinge 2023 ^[3]	Zeêtels noe ^[4]	Opmerkienge	Fraoctieveuzitter	Zeêtels verkiezinge 2021	Zeêtels 2023	Opmerkienge
50PLUS	50PLUS	50+	Ouweren	Martin van Rooijen		0			/ (Liane den Haan)	1	0	Nae Fraoctie-Den Haan
BIE1	BIJ1	BIJ1	Minder'eden	Edson Olf		0			Sylvana Simons	1	1
BoerBurgerBewegieng	BoerBurgerBeweging	BBB	Boeren	Caroline van der Plas	Caroline van der Plas	7	7		Caroline van der Plas	1	4	2 van JA21, 1 van PVV
Chrissen-Democraotisch Appèl	Christen-Democratisch Appèl	CDA	Chrissendemocraotie	Henri Bontenbal	Henri Bontenbal	5	5		Henri Bontenbal (Pieter Heerma)	15	14	1 nae Lid-Omtzigt
ChrissenUnie	ChristenUnie	CU	Christelijk-sociaol	Mirjam Bikker	Mirjam Bikker	3	3		Mirjam Bikker (Gert-Jan Segers)	5	5
Democraoten 66	Democraten 66	D66	Links-liberaolisme	Rob Jetten	Rob Jetten	9	9		Jan Paternotte (Sigrid Kaag) (Rob Jetten) (Sigrid Kaag)	24	24
DENK	DENK	DENK	Immigrante	Stephan van Baarle	Stephan van Baarle	3	3		Stephan van Baarle (Farid Azarkan)	3	3
Forum vò Democraotie	Forum voor Democratie	FVD	Populisme	Thierry Baudet	Thierry Baudet	3	3		Thierry Baudet	8	5	3 nae Groep-Van Haga
GroenLienks-Partij van d'n Arbeid	GroenLinks-Partij van de Arbeid	GL-PvdA	Ecologisme, sociaoldemocraotie	Frans Timmermans	Frans Timmermans	25	25
GroenLienks	GroenLinks	GL	Ecologisme						Jesse Klaver	8	8	Combinaotie GL-PvdA vanof oktober 2023
Partij van d'n Arbeid	Partij van de Arbeid	PvdA	Sociaoldemocraotie						Jesse Klaver (Attje Kuiken)	9	9	Combinaotie GL-PvdA vanof oktober 2023
Juuste Antwoord 21	Juiste Antwoord 21	JA21	Populisme-liberaolisme	Joost Eerdmans	Joost Eerdmans	1	1		Joost Eerdmans	3	1	2 nae BBB
Nieuw Sociaol Contract	Nieuw Sociaal Contract	NSC	Chrissendemocraotie	Pieter Omtzigt	Pieter Omtzigt	20	20
Partij vò de Dieren	Partij voor de Dieren	PvdD	Dierenrech'n	Esther Ouwehand	Esther Ouwehand	3	3		Esther Ouwehand	6	6
Partij vò de Vrie'eid	Partij voor de Vrijheid	PVV	Populisme	Geert Wilders	Geert Wilders	37	37		Geert Wilders	17	16	1 nae BBB
Sociaolistische Partij	Socialistische Partij	SP	Sociaolisme	Jimmy Dijk	Jimmy Dijk (Lilian Marijnissen)	5	5		Lilian Marijnissen	9	9
Staetkundig Grifformeerde Partij	Staatkundig Gereformeerde Partij	SGP	Reformatorisch	Chris Stoffer	Chris Stoffer	3	3		Chris Stoffer (Kees van der Staaij)	3	3
Volkspartij vò Vrie'eid en Democraotie	Volkspartij voor Vrijheid en Democratie	VVD	Rechts-liberaolisme	Dilan Yeşilgöz	Dilan Yeşilgöz	24	24		Sophie Hermans (Mark Rutte)	34	34
Volt Nederland	Volt Nederland	Volt	Europeêse Unie	Laurens Dassen	Laurens Dassen	2	2		Laurens Dassen	3	2	1 nae Lid-Gündoğan
Ofsplitsiengen
Fraoctie-Den Haan	Fraoctie-Den Haan		Ouweren						Liane den Haan		1	Van 50+
Groep-Van Haga (BVNL)	Groep-Van Haga		Populisme-liberaolisme						Wybren van Haga		2	Van FVD, 1 nae Lid-Ephraim
Lid-Ephraim	Lid-Ephraim		Populisme-liberaolisme						Olaf Ephraim		1	Van Groep-Van Haga
Lid-Gündoğan	Lid-Gündoğan		Europeêse Unie						Nilüfer Gündoğan		1	Van Volt
Lid-Omtzigt (NSC)	Lid-Omtzigt		Chrissendemocraotie						Pieter Omtzigt		1	Van CDA
Totael						150	150			150	150
Totael reheriengspartijen						88	88			78	77

Zetelverdeêlieng Twidde Kaemer

Oôrspronkelijke zeêtels, oliefkleur is reheriengspartij.

Partij	(2024)	2023	2021	2017	2012	2010	(2007)	2006	2003	2002	1998	1994	1989	1986	(1982)	1982	1981	1977	(1973) ³	1972	1971	1967	(1966) ª	(1965) ª	1963	1959	1956
PVV	37	37	17	20	15	24	9	9
GL-PvdA ¹	25	25
PvdA ¹			9	9	38	30	33	33	42	23	45	37	49	52	47	47	44	53	43	43	39	37	43	43	43	48	50
GL ¹ ²			8	14	4	10	7	7	8	10	11	5	6	3	9	9	9	6	16 (7)	16	10	9	8	8	8	5	7
VVD	24	24	34	33	41	31	22	22	28	24	38	31	22	27	36	36	26	28	22	22	16	17	16	16	16	19	13
NSC	20	20
D66	9	9	24	19	12	10	3	3	6	7	14	24	12	9	6	6	17	8	6	6	11	7
BBB	7	7	1
CDA ²	5	5	15	19	13	21	41	41	44	43	29	34	54	54	45	45	48	49	48 (41)	48	58	69	76 (63)	76 (63)	76	75	77
SP	5	5	9	14	15	15	25	25	9	9	5	2
DENK	3	3	3	3
PvdD	3	3	6	5	2	2	2	2
FVD	3	3	8	2
SGP	3	3	3	3	3	2	2	2	2	2	3	2	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
CU ²	3	3	5	5	5	5	6	6	3	4	5	5	3	2	3	3	3	1	2	2	2	1	1	1	1
Volt	2	2	3
JA21	1	1	3
50+			1	4	2
BIJ1			1
LPF									8	26
AOV												6
CD												3	1
BP																		1	3	3	1	7	3	3	3
DS'70																		1	6	6	8
overig										2		1			1	1			1	1	2
Totael	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150	150
Totael reheriengspartijen	88	41	78	76	79	76	80	63	78	93	97	92	103	81	81	51	109	77	97	70	82	86	63	106	92	94	127
Opkomst		78%	79%	82%	75%	75%		80%	80%	79%	73%	79%	80%	86%		81%	87%	88%		84%	79%	95%			95%	96%	96%

Opmerkieng: geen verkiezinge in 1965, 1966, 1973, 1982 (twidde keer), 2007 en 2024.

¹ PvdA en GL saemen in 2023

² en voôrlopers

³ (1973): tussen aokjes reheriengszeêtels (KVP, ARP, PPR)

ª (1965) + (1966): tussen aokjes reheriengszeêtels (KVP, ARP)

Zetelverdeêlieng Eêste Kaemer

Oôrspronkelijke zeêtels, oliefkleur is reheriengspartij.

Partij	(2024)	2023	2019	(2017)	2015	(2012)	2011	(2010)	2007	(2006)	2003	(2002)	1999	1995	(1994)	1991	(1989)	1987	1986	1983	(1982)	(1982)	1981	1980	1977	1974 ³	(1973) ³	1971
BBB	16	16
GL-PvdA ¹	14	14
PvdA ¹			6	8	8	14	14	14	14	19	19	15	15	14	16	16	26	26	17	17	28	28	28	26	25	21	18	18
GL ¹ ²			8	4	4	5	5	4	4	5	5	8	8	4	4	4	3	3	6	5	2	2	2	5	8	8 (4)	6 (2)	6
VVD	10	10	12	13	13	16	16	14	14	15	15	19	19	23	12	12	12	12	16	17	12	12	12	13	15	12	8	8
CDA ²	6	6	9	12	12	11	11	21	21	23	23	20	20	19	27	27	26	26	26	26	28	28	28	27	24	29 (22)	36 (29)	36
D66	5	5	7	10	10	5	5	2	2	3	3	4	4	7	12	12	5	5	6	6	4	4	4	2		3	6	6
PVV	4	4	5	9	9	10	10
PvdD	3	3	3	2	2	1	1	1	1
SP	3	3	4	9	9	8	8	12	12	4	4	2	2	1
CU ²	3	3	4	3	3	2	2	4	4	2	2	4	4	2	2	2	2	2	2	2				1	1
JA21	3	3
SGP	2	2	2	2	2	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	1	1	2	2	1	1	1	1	1	1	1	1
FVD	2	2	12
Volt	2	2
50+	1	1	2	2	2	1	1
OPNL / OSF	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
LPF										1	1
AOV														2
BP																									1	1
Totael	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75	75
Totael reheriengspartijen	30	24	32	38	21	30	37	35	39	44	41	39	38	44	40	43	52	38	42	43	40	32	60	40	39	50	55	44

Opmerkieng: geen verkiezinge in 1973, 1982, 1989, 1994, 2002, 2006, 2010, 2012, 2017 en 2024.

¹ PvdA en GL saemen in 2023

² en voôrlopers

³ 1973 + 1974: tussen aokjes reheriengszeêtels (KVP, ARP, PPR)

Zetelverdeêlieng Europeês Parlement

Oôrspronkelijke zeêtels.

Partij	2024	2019	2014	2009	2004	1999	1994	1989	1984	1979
PVV	6	1 (0)	4	5
PvdA ¹	4	6	3	3	7	6	8	8	9	9
GL ¹ ²	4	3	2	3	2	4	1	2	2
VVD	4	5 (4)	3	3	4	6	6	3	5	4
CDA	3	4	5	5	7	9	10	10	8	10
D66	3	2	4	3	1	2	4	1		2
BBB	2
Volt	2
PvdD	1	1	1
NSC	1
SGP ³	1	1	1	1	1	1	1	1	1
FVD		4 (3)
CU ² ³		1	1	1	1	2	1
50+		1
SP			2	2	2	1
ET					2
Totael	31	29 (26)	26	26	27	31	31	25	25	25
Opkomst	46%	42%	37%	37%	39%	30%	36%	48%	51%	58%

¹ PvdA en GL saemen 8 zeêtels in 2024, niet ien fraotie

² en voôrlopers

³ SGP en CU in 1979-2019 saemen

Zetelverdeêlieng Provinciaole Staeten

Oôrspronkelijke zeêtels.

Partij	2023	2019	2015	2011	2007	2003	1999	1995	1991	1987	1982	1978	1974	1970
BBB	138
VVD	63	80	89	112	101	138	182	207	116	112	150	118	131	80
GL ¹	51	61	30	34	32	51	77	36	36	32	57	24	65	41
PvdA	46	53	63	107	114	198	154	142	166	262	157	245	209	181
CDA	43	72	89	86	151	222	194	186	257	254	248	268	235	307
PVV	34	40	66	69
D66	32	41	67	42	9	31	39	67	116	45	54	31	2	47
PvdD	26	20	18	7	9
SP	23	35	70	56	83	38	19	12	1	1
CU ¹	22	32	31	24	38	31	40	34	29	19	19	4	11	6
JA21	20
SGP	16	14	18	12	14	19	22	19	18	16	17	13	15	16
FVD	15	86
Volt	11
50+	8	17	14	9
DENK		4
LPF						17
AOV/U55+							5	33
BP													17	8
overig	24	15	15	8	13	19	28	20	17	7	3	2	8	3
Totael	572	570	570	566	564	764	760	756	756	748	705	705	693	689
Opkomst	58%	56%	48%	56%	46%	48%	46%	50%	52%	66%	68%	80%	75%	69%

¹ en voôrlopers

Zetelverdeêlieng gemeênteraeden

Oôrspronkelijke zeêtels.

Partij	Verkieziengsjaeren
Partij	2022	2018	2014	2010	2006
lokale partijen	3117	2794
CDA	1142	1414
VVD	1034	1203
PvdA	670	687
GL	660	657
D66	657	663
CU	361	402
SGP	279	253
SP	181	305
PvdD	63	35
PVV	63	76
BBB	60
FVD	58	3
FNP	49	39
50+	24	35
DENK	24	24
Volt	20
BVNL	19
BIJ1	5	1
AOV	4	9
JA21	2
overige partijen	20	19
Totael	8512	8619
Opkomst	51%	55%	54%	54%	59%

Zeêtels van de liesteverbindiengen geliek verdeêld over de saemenwerkende partijen.

2018: maerte + 'erindeêliengsverkieziengen november 2015, -2016, -2017 en -2018

2022: maerte + 'erindeêliengsverkieziengen november 2020, -2021 en -2022

Kabinet'n

Dick Schoof (partijloôs) is de tehenwoordihe premier van Nederland

Kabinet'n sins 1945:^[5]

Oliefkleur is reheriengspartij.

Kabinet	Periode	CDA [1]	PvdA	VVD	overig
Kabinet-Schermerhorn-Drees	(1945-)1946	KVP	x
Kabinet-Beel I	1946-1948	x KVP
Kabinet-Drees I	1948-1951	KVP, CHU	x
Kabinet-Drees II	1951-1952	KVP, CHU	x
Kabinet-Drees III	1952-1956		x
Kabinet-Drees IV	1956-1958		x
Kabinet-Beel II	1958-1959	x
Kabinet-De Quay	1959-1963	x
Kabinet-Marijnen	1963-1965	x
Kabinet-Cals	1965-1966	x KVP, ARP
Kabinet-Zijlstra	1966-1967	x ARP, KVP
Kabinet-De Jong	1967-1971	x
Kabinet-Biesheuvel I	1971-1972	x			DS'70
Kabinet-Biesheuvel II	1972-1973	x
Kabinet-Den Uyl	1973-1977	KVP, ARP	x		PPR
Kabinet-Van Agt I	1977-1981	x
Kabinet-Van Agt II	1981-1982	x
Kabinet-Van Agt III	1982-1982	x
Kabinet-Lubbers I	1982-1986	x
Kabinet-Lubbers II	1986-1989	x
Kabinet-Lubbers III	1989-1994	x
Kabinet-Kok I	1994-1998		x
Kabinet-Kok II	1998-2002		x
Kabinet-Balkenende I	2002-2003	x			LPF
Kabinet-Balkenende II	2003-2006	x
Kabinet-Balkenende III	2006-2007	x
Kabinet-Balkenende IV	2007-2010	x			CU
Kabinet-Rutte I	2010-2012			x	PVV
Kabinet-Rutte II	2012-2017			x
Kabinet-Rutte III	2017-2022			x	CU
Kabinet-Rutte IV	2022-2024			x	CU
Kabinet-Schoof	2024-noe				PVV, NSC, BBB

x = premier
[1]: CDA en voôrlopers ARP, CHU en KVP (toet 1977)

Zie ok:

Plaetjes van politici uut 't Zeêuwse taelhebied

Gebore op Flupland

Burhemeêster Cees Roozemond (PvdA) († 2008)

Gebore op Goereê-Overflakkeê

Twidde Kaemerlid en burhemeêster van Nieuwe Tonge Sebastiaan Hendrik Anemaet († 1863)
Burhemeêster Ad Bestman (D66) († 1988) (rechts)
Minister Elco Brinkman (CDA)
Burhemeêster Johan Jacob le Fèvre de Montigny (liberaol) († 1881)
Burhemeêster van Weumelinge, Goereê en Stellendam Petrus Johannes Keijzer (ARP) († 1966)
Twidde Kaemerlid Jacob Johan van Kerkwijk († 1901)
Minister Ab Klink (CDA)
Twidde Kaemerlid Henk van Rossum (SGP) († 2017)
Twidde Kaemerlid Poulus Voogd (BP) († 1976)

Gebore op Noôrd-Beveland

Gedeputeêrde van Zeêland Harry van der Maas (SGP)
Burhemeêster van Kortjeen Adriaan Arie Schuit (PvdA) († 1986)

Gebore op Schouwen-Duveland

Twidde Kaemerlid Rie de Boois (PvdA) († 2010) (rechts)
Pensionaris van Middelburg en Dordt en raedpensionaris van 'Olland Jacob Cats († 1660)
Twidde Kaemerlid Leen van Dijke (RPF, CU)
Twidde Kaemerlid Hans van den Doel (PvdA) († 2012)
Minister Hugo de Jonge (CDA)
Minister Marinus Willem de Jonge van Campensnieuwland († 1858)
Twidde Kaemerlid Carel Joseph van Kempen († 1955)
Twidde Kaemerlid Fons Luijben (SP)
Twidde Kaemerlid en raedslid van Goes Pieter Hendrik Saaymans Vader († 1891)
Minister Hendrik Albert IJsselsteyn († 1941)

Gebore op Tole

Staetssecretaoris Willem Hendrik van den Berge († 1987)
Minister Eduard de Casembroot († 1883)
Eêste Kaemerlid Kees Slager (SP)

Gebore op Walchren

Commissaoris van de Konienginne van Zeêland Guus de Casembroot († 1965)
Raedpensionaris van Zeêland Wilhem van Citters († 1802)
Raedpensionaris van Zeêland Willem Aarnoud van Citters (Orangist) († 1811)
Twidde Kaemerlid Tofik Dibi (GL)
Minister en gouverneur van Zeêland Hendrik Jacob van Doorn van Westcapelle († 1853)
Kaemerlid Eduard Fokker († 1936)
Burhemeêster van Erremu, Wolfersdiek, Ter Veere en Aksel Adriaan Hack (CHU, CDA) († 2000)
Burhemeêster Jan Hamming (PvdA)
Twidde Kaemerlid en Staetenlid van Zeêland Jan Cornelis Reinier van Hoorn († 1862)
Raedslid van Vlissienge Lilian Janse-van der Weele (SGP)
Eêste Kaemerlid en Gedeputeêrde van Zeêland Ad Kaland (CDA) († 1995)
Burhemeêster van D'n Polder, Stroôskerke, Ter Veere en Aksel Adrie de Kam (ARP, CDA) († 1998)
Twidde Kaemerlid David Kodde (SGP) († 1967)
Pensionaris van Vlissienge Nicolaas Cornelis Lambrechtsen († 1823)
Wetouwer van Vlissienge Leny Poppe-de Looff (CDA)
Twidde Kaemerlid Adrien Jonathan Rethaan Macaré († 1932)
Deêlraedslid van Amsterdam-West Piet Rietman (D66)
Twidde Kaemerlid Trix de Roos (SP)
Burhemeêster van Middelburg en Gedeputeêrde en gouverneur van Zeêland Jacob Hendrik Schorer († 1822)
Twidde Kaemerlid Chris Simons (VVD)
Europeês Parlementslid Kim van Sparrentak (GL)
Raedpensionaris van Zeêland en Holland Laurens Pieter van de Spiegel (Orangist) († 1800)
Twidde Kaemerlid Pieter Lodewijk Tak († 1907)
Minister en wetouwer van Amsterdam Frederik Cornelis Tromp († 1900)
Twidde Kaemerlid en Gedeputeêrde van Zeêland Jan de Vooogd (VVD) († 2015)
Twidde Kaemerlid en wetouwer van Middelburg Albert de Vries (PvdA)
Eêste Kaemerlid Jurn de Vries (GPV, CU)
Eêste Kaemerlid en wetouwer van Amsterdam Floor Wibaut (SDAP) († 1936)
Burhemeêster van Vlissienge Carel Albert van Woelderen († 1951)

Geboren in Wesvore

Raedslid Volkert Simon Maarten van der Willigen († 1878)

Gebore in Zeêuws-Vlaonderen

Twidde Kaemerlid Charles Ludovicus van de Bilt (RKSP) († 1949)
Gedeputeêrde van Greunienge Marc Calon (PvdA)
Raedslid van Terneuzen Honoré Colsen († 1980)
Staetssecretaoris en burhemeêster Dick Dees (VVD)
Burhemeêster Gerard van Klaveren (VVD)
Eêste Kaemerlid David Luteijn (VVD) († 2022)
Minister Roelof Nelissen (KVP) († 2019)
Lid van de Nationaole Vergadering (Bataefse Rippebliek) Pieter Paulus (Patriot) († 1796)
Twidde Kaemerlid Joyce Vermue (PvdA)
Minister Hans Wijers (D66)