Inundaotie van Walchren

De Inundaotie van Walchren vong plaes vanof oktober 1944. Het leste diekgat wier 'esloten op 5 feberwari 1946. De gevolgen vant zoute waeter binne noe nog merkbaer.

Reden

Op 4 september 1944 was Antwerpen in han'n van de geallieerd'n 'evallen. Van deer uut trokken ze op nae Zeêuws-Vlaonderen, da voo 't ende van oktober vrie was. Omdat an de overkante van de Onte het Duutse leger zich verschanst ha wast echter nie meuglek haevene van Antwerpen te gebruuken. De Duutsers hao, voorà op Walchren, grôte bunkers mee zwaer geschut 'ebouwd. Beslote wier Walchren te inunderene om de Duutse positie te verzwakkenne.

Bombardementen

Op 3 oktober 1944 om tweê uur 'smiddegs viel de RAF de diek bij Wasschappel an, naedat een dag tevoren de bevolkieng was 'ewaarschoewd mee pamflett'n. Dizze waere of'eworpen bove Walchren en Zuud-Beveland, mar de tekst was zoô cryptisch dat ze pas begrepen wiere nae de hebeurtenissen. Behalve dat er een bresse van zo'n 30 meter ontstong (die laeter door erosie groeiende toet 125 meter), wier bie dit bombardement ok het dorp Wasschappel verwoest, weerbie 158 man omkwamme.

Het resultaot van het eêrste luchtbombardement was nie genoeg en op 7 oktober tussen 13.00 en 15.00 uur wieren de dieken bie Fort de Nolle in Vlissienge en bij Rittem tussen Fort Zoutman en Fort Rammekens 'ebombardeerd. Op die leste plekke wier gelieke a een bresse van 300 meter 'eslogen, bie Vlissienge bleeft bie 50 meter. Awast da 't waeter nu wat sneller oprukkende, wast nog nie genoeg en op 11 oktober wier ok de diek tussen Ter Veere en D'n Polder op verscheie plekken verrinneweerd en op 17 oktober volgende nog een twidde bombardement bie Wasschappel. Tot slot wiere op 24 oktober de sluzen bie Vlissienge 'ebombardeerd wedeur het zeêwaeter deu het Kanaol deu Walchren kon oprukke. Plannen van de Duutsers om noôddieken an te leggenne leë schipbreuk op de onwil van de bevolkieng z'n eihe hievoo in te laeten schaekelene. Ienkele daegen deerna ao de Duutse verdedigieng zich hoôggelegen stellingen terug'etrokken.

De anval behun op 1 november mee het optrekken uut zeê deu Iengelse en Canadese troepen nae Wasschappel en Vlissienge, terwijl Canadese en Schotse troepen, die eerder bie Oedjeskerke en Baerland op Zuud-Beveland waere 'eland, de Sloedam optrokke. Bij Wasschappel lukkende het op tweê plekken om an land te kommene. Eén groep trok op richtieng Domburg, de aore richtieng Vlissienge. Dizze plekke wier in ienkele daehen veroverd, 'eholpen deu artilleriebombardementen vanuut Zeêuws-Vlaonderen. De Canadese troepen trokken van het oôsten op in de richting van Ter Veere. Op 8 november ist Duutse leger op Walchren versloge. Naedat de Onte 'ezuverd was van mienen kon eind november nae Antwerpen 'evaeren worden.

Gevolgen

Tweêmael per dag stroômende het tieje Walchren in en uut. Groôte, diepe heulen ontstongen bie de plekken weert waeter binnenkwam. Ok noe bin dizze plekken nog te ziejene as bevobbeeld een kreke. De legere delen stonge onger, de hoôgere vielen droôg bie leêgwaeter. De durpen vanouws op de hôgere plekken 'elegen, bleven vaek droôg. Alleên ten oôsten van de lijn Ter Veere-Rammekens kont waeter dankzie ouwe zeedieken nie komme.

Meer as 30.000 mê'sen zatte in kleine gebieden bie Domburg en Middelburg. Pas nae de bevriejing bin meer as tienduzend mê'sen nae Zuud-Beveland 'eëvacueerd.

Vee beês'en verdroenke. Van de 19.000 weuningen wiere d'r 3.700 verwoest, 7.700 hao zwaere en 3.600 lichte schae. Ok nu nog bin d'r 'waeterweuningen' die vochtig binne deurdat zout in de muren waeter antrekt. Voor de getroffen bevolking wiere noôdweuningen 'ezet, weervan de leste pas in de zeventiger jaeren 'esloopt bin. De wegen wiere deur de stroôming varder vernield en overdekt mee slik. Dulven zao bie 't droôgvallen duchte 'emae dicht.

Vee boeren bin vertrokke nae de Noôrdoôstpolder.

Dichten van de dieken

Het dichten van de dieken, al in november 1944 behunnen, ondervon ernstige problemen deu hebrek an materiaolen as rieshout en steên'n, slechte transportmiddeln en 't ontbreken van infraostructuur. De anwezige mieneveld'n waere ok gevaerlek.

Deurt tieje was de geule bie Wasschappel zes kilometer lang 'eworren. De totaole breêdte van de bressen was naebie drie kilometer toe in juli 1945 de operaotie om de gaeten te sluten goed op gangk kwam. De Nollediek bie Vlissienge wier op 3 september 'esloten, om drie weken laeter bie slecht weer opnieuw te brekene. Op 2 oktober wier het gat wee 'esloten. Op 12 oktober was ok de diek bie Wasschappel 'edicht, korte tied laeter -op 23 oktober- 'evolgd deu het gat bie Ter Veere. Tuss'n Veere en Middelburg wier in de diek van het Kanaol deu Walchren een gat 'emikt weerna de droôgmaeking zonger pompen plaes kon vinden deu mee eb de sluzen in Vlissienge en Veere ope te zetten. Half december wast groôste deel droôg'evallen, weerna gemaelen het resterende waeter naar buten pompten.

Int oôstelek deel stong nog 2.000 hectare onger water. De diek bie Fort Rammekens wier op 1 december 'esloten, mae de gebruukte caissons wieren ongerspoeld deu 't waeter en pas op 5 feberwari 1946 lukkende 't om dit gat definitief te dichtene.

Caissons

De groôte moeilijkheid bie het sluten van zeedieken is de zeer sterke stroôm die ontstit deurt hoôgteverschil tussen oòg- en leegwaeter. Bij Vlissienge is het hoôgteverschil haest vier meter. 'Binnendieks' was dit na de inundaotie gemiddeld een meter. Bie het dichten van de dieken wier gebruik'emikt van Phoenix-caissons die nae de landing in Normandië deu de heallieerde troepen waere in'ezet voo 't maeken van provisorische haevens.

Literature

Hen Bollen/Jantien Kuiper-Abee, Worsteling om Walcheren. Uutgeverieje Terra-Zutphen, 1985 ISBN 90 6255 228 5
Luctor et Emergo. Spaarnestad, Haarlem, 1946(?).
A. den Doolaard. Het verjaagde water. EM. Querido's Uutgeverieje N.V. Amsterdam, 1957.