Futen

Futen
Taxonomische indeêlienge
Riek: Beêsten (Animalia) Stamme: Chordabeêsten (Chordata) Klasse: Veugels (Aves)
Orde
Podicipediformes (Fürbringer, 1888)

De orde van de futen (Podicipediformes) besti mè uut 1 femielje, die van de Podicipedidae. Futen zien waeterveugels die an leven in meer'n en plassen. Op 't land zien ze vrie onandig, omda'n de poôten zich an den achterkant van 't lichaem bevin'n. Deze poôten worn hebruukt om te stuur'n bie 't zwemmen. Futen duken vaok om an der eetn te komm'n.

Kenmerken

Futen èn verheleken mie are veugels een lange nikke en een vrie korte stèrt. Ze èn helobde pôten en bouwen een nist van planten, dat a mistal drief. Futen eetn vernaemelijk vis en are waeterbeêstjes. In de winter wissel'n ze van veer'nkleêd en worn ze mistal vrie sober ekleurd in plekke van contrastrieke. Ut baltshedrag van futen bevat vaok prachtihe dansen, wibie sommihe soôrten, zoas de fuut (Podiceps cristatus), mekaor waeterplant'n anbied'n. De jongen worn deur de ouwers op de rik vervoerd, toe'edekt deur de vleuhels. Ok bie't duuken bluuven de jongen op de rik zitt'n.

Futen in Nederland

Der zien zes soôrten futen die an ooit in Nederland zien waerenomen, wivan an der vuuve alhemeên zien. De dikbekfuut iervan is mè twi kêer in Nederland waerenomen, deze soôrt kom nurmaâl hesproken ok allin mè in Amerika voe. Dit zien de zes futen:

• Fuut (Podiceps cristatus)
• Roôdalsfuut (Podiceps grisegena)
• Heoôrde fuut (Podiceps nigricollis)
• Kuufduuker (Podiceps auritus)
• Dodaars (Tachybaptus ruficollis)
• Dikbekfuut (Podilymbus podiceps)

Indeêlieng

• Orde Podicipediformes
• Femielje Podicipedidae
• Heslacht Aechmophorus
  • Clarks fuut (Aechmophorus clarki)
  • Zwaenenalsfuut (Aechmophorus occidentalis)
• Heslacht Podiceps
  • Kuufduuker (Podiceps auritus)
  • Fuut (Podiceps cristatus)
  • Patahonische fuut (Podiceps gallardoi)
  • Roôdalsfuut (Podiceps grisegena)
  • Hroôte fuut (Podiceps major)
  • Heoôrde fuut (Podiceps nigricollis)
  • Zilverfuut (Podiceps occipitalis)
  • Punafuut (Podiceps taczanowskii)
• Heslacht Podilymbus
  • Atitlánfuut (Podilymbus gigas)
  • Dikbekfuut (Podilymbus podiceps)
• Heslacht Poliocephalus
  • Hrieskopfuut (Poliocephalus poliocephalus)
  • Nieuw-Zêelandfuut (Poliocephalus rufopectus)
• Heslacht Rollandia
  • Titicaca-fuut (Rollandia microptera)
  • Witwangfuut (Rollandia rollandia)
• Heslacht Tachybaptus
  • Dwergfuut (Tachybaptus dominicus)
  • Austrâlische dodaars (Tachybaptus novaehollandiae)
  • Pelzelns dodaars (Tachybaptus pelzelnii)
  • Dodaars (Tachybaptus ruficollis)
  • Madahaskardodaars (Tachybaptus rufolavatus)

Uutesturven

Van de Andesfuut (Podiceps andinus), een veugel die a leven in 't Tota-meer (Spaâns: Laguna de Tota) op 3000 m oôgte in de oôstelijke Andes van Colombia, wor anenomen da ten is uutesturven. Van de Atitlánfuut, die a leef in 't Atitlánmeer in Guatemala, wor ok anenomen dat 'n is uutesturven. De Atitlánfuut is sins 1990 nie mi wèrenomen.