Zeeuwsche Beetwortelsuikerfabriek "Sas van Gent"

De Zeeuwsche Beetwortelsuikerfabriek "Sas van Gent" was 'n van de twee sukerfebrieken in Sas van Gent.

De febriek wor in 1872 op'ericht as SA La Sucrerie Zélandaise. In 1882 wier dat de NV Beetwortelsuikerfabriek Sas van Gent. Toen namme Nicolas Malotaux en ene A.C. Grandpré-Molière de febriek over, naedat de vorige eigenaer, dhr. Dethiou failliet was 'ego.

Hie wier op'evolgt deur z'n zeune Pierre Malotaux. Um was ok directeur van de Association Hollando-Belge de l'Union Sucrière. In 1942 nam de Centrale Suiker Maatschappij de exploitatie over. De febriek wier 'eslote in 1986.

De bêête wiere nao de febriek in Sas gebrocht (dao waor'n toen zelf twêê fabriek'n in Sas). Da kon dus mee d'n trein, d'n tram of de bóót vèn de Sassieng'n. In de febriek stieng de „bêêteploeg" gerêêd om de waog'ns te loss'n, óf direkt in de waggon, óf op 'n gróót'n 'óóp. De „bêêteploeg" was 'n vaste klub èrrebij'rs, die da wérk ieder jaor deej'n, in dan wee nao d'n boer gieng'n. 't Was zwaor wérk mee die gróóte béêteriek'n, mao 't wier goed betaold. De waog'n wier vol op de weekbrugge gereej'n in a-t-ie leeg was wee gewoog'n.

't Verschil was dan 't bruto-gewicht van de bêêt'n. Mao dao zat óók 'n berg slik an. Da was de tarre (tarra). Bii de weegbrugge was 't'r 'n apart'n tarreerder, die a ta persèntaazje slik most uutreken'n. Dan 'ieuw je dus 't netto-gewicht oov'r. 'An de febriek wiêr'n d'r, nao 't wass'n vè,n de bêêt'n, monsters genoom'n om 't suukergehalte vast te stell'n in dao wiêr'n de boer'n naor uutbetaold. Dikkels gróóte ruzie oov'r de tarre! Wan — bóóze tong'n beweerd'n wel's, dat'r êênig verband bestieng tuss'n 't persèntaazje van de tarre in 't aontal borreltjes dat'n tareerder kreeg. Wién za't zehh'n?? De bêêtelaoj'ers mosten zelf bii'ouwe'n oevee as ze voor ieder'n boer verwerkt aod'n. Da was nie zóó'n moei-'le „administraosie", mao de naom'n sloog'n ze soms maor 'n slag nao. Van Fons Carpentier maokt'n ze doodgewoon Kèrpeltêên: in de rest naovenant.

A de kampanje was afgelóóp'n 'ieuw de bêêteploeg 'n ekskurzie nao de fabriek. Bii Bogaort op de Kiekuut kwaom'n ze bii mekaore: mee d'n trein nao Sluuskille, oov'r stapp'n op Gent-Terneuzen in zóó kwaom'n z'in Sas (van Gent). In de fabriek 'ieng 'n aokel'ge, flauwe lucht van suuker, stroopie en pulp (pulp was d'n afval van de bêêt'n, die dan as voer voo de bêêst'n gebruukt wier). Mao 't was toch gezell'g in de fabriek! De kampanje was 'aost altii afgelóóp'n teeh'n Kèstdag. Van de weeg'n wier allêên d'èrr'gste modder afgekrauwd; de rest reegend'n d'r wel af. In daomee was 'n tiid van êêl 'ard wèrk'n voobii!