Stoômvaertmieje Zeêland

De Stoômvaertmieje Zeêland (Nederlands: NV Stoomvaart Maatschappij Zeeland) hao tussen 1875 en 1989 een veerdienste tussen Nederland en Iengeland over de Noôrdzeê. Toet 1939 was de Nederlandse afvaerthaevene Vlissienge, vanof 1946 was da Hoek van Holland.

Oprichtieng

De oprichting van de SMZ hao direct te maekene mee de ingebruuknaeme van de spoorliene Roosendael - Vlissienge (1872) en het Kanaol deu Walchren. Al vanof 1871 wiere plannen 'emikt om vanuut Vlissienge een veer op Iengeland te begunne. De plannen wiere 'esteund deu Koning Wullem de dorden en z'n broer Prins Hendrik "de Zeêvaerder". Ok de spoorwegmaetschappijen]] an beie ziejen van de Noôrdzeê hao belangstellieng.

Op 22 juni 1875 wier de oprichtiengsakte van de NV Stoomvaart Maatschappij Zeeland in Amsterdam 'etekend, naedat op 10 juni in een vergaedering te Middelburg de andeelhouwers hao besloten tot de oprichtieng. Op 19 juli 1875 wier de dienst in tehenwoordigheid van Prins Hendrik officieel geopend en op 25 juli was de eerste ofvaerte.

Op 3 oktober 1876 wier het eerste contract voo postvervoer mee de Nederlandse staet 'esloten en in 1877 wier het predicaot "konienklek" verkrege, weerna de officiële naem van de maetschappieje wier: Stoomvaart Maatschappij Zeeland, Koninklijke Nederlandsche Postvaart NV.

Vlissienge (1875-1939)

In de eerste 65 jaar van zien bestaen ongerhield de SMZ de veerdienst vanuut Vlissienge. De ofvaerthaevene an Iengelse kant veranderende in de loôp van de tied noga es: int eerste jaer wast Sheerness, vanaf 1876 Queenborough, vanaf 1911 zowel Queenborough (dagdienste) als Folkestone (nachtdienste), vanof 1919 Folkestone en vanof 1927 Harwich (Parkeston Quay).

De SMZ was een belangrieke werkgever voor Vlissienge. De verbinding wier beroemd vanwege de uutstekende anslutingen vanuut 'eel Europa via het internaotionaole spoorwegnetwerk naer Station Vlissienge, waor direct kon worren overgestoken nae de naestgelegen vertrekgebouwen van de SMZ. Van groôt belang wast poscontract, weerdeu een groôt deel vant internaotionaole posverkeer tussen Europa en Iengeland via Vlissienge gong en de SMZ-schepen bekend wiere as 'mailboôt'.

In de eerste jaeren van de Eerste Wereldoôrlog wier de Iengelse haevene nogal es angepast an de oorlogsomstandigheên: Folkestone, Queenborough, Tilbury en Gravesend. Tussen feberwari en juli 1916 liepe kort nae mekaore drie schepen, de Prinses Juliana, de Mecklenburg en de Koningin Wilhelmina op een miene en gienge verloren. Mee de ofkondigirng van de 'onbeperkte duukbootoôrlog' deu Duutsland wiere de reguliere ofvaerten vanof 1 feberwari 1917 'estaekt. Vanof 31 jannewari 1919 wier de dienst weer hervat, anvankelek naar Gravesend, laeter wee nae Folkestone.

Op 1 juni 1922 wier de nachtdienst op Folkestone om'ezet in een dagdienst. Hiermee kwamt accent meer opt toeristenverkeer te liggenne. Het Grand Hotel des Bains in Vlissienge wier deu de SMZ over'enomen en nae modernisering as Grand Hotel Britannia tot 1940 'eëxploiteerd.

Op 4 september 1939 staekende ulder de dienst omdat de haevene van Harwich wier 'esloten. Tien daegen laeter wier de dienst hervat op Tilbury. Vanwege de toenemende oôrlogsdreiging wier op 25 november 1939 ok dizze dienst 'estaekt. In meie 1940 konne de schepen an de Duutse inval ontvluchte. Het kantoorgebouw an de Vlissiengse Butenhaevene wier op 11 meie 1940 bie een luchtanval gedeeltelek verwoest.

Van de vuuf schepen ging d'r ene verloren, de aore viere kwamme in geallieerde dienst. De nieuwe Koningin Emma en Prinses Beatrix wiere om'ebouwd toet "assault ship" en as HMS Queen Emma en HMS Princess Beatrix wereldwied in'ezet voo gealieerde commando-anvallen op vijandeleke doelen. Naedat de schepen in 1945 waren vrie'egeven wiere ze eerst deu de Nederlandse regering in'ezet tussen Iengeland en Rotterdam. Pas in de loôp van 1946 kwammen de schepen weer ter beschikking van de SMZ. Ze moste eerst weer in'ericht worre voor passagiersvervoer.

Hoek van Holland (1946-1989)

In de leste 44 jaar van z'n bestaon ongerhield de SMZ de veerdienste vanuut Hoek van Holland. In Vlissienge lag alles in puie. Pas vanof 1948 kon de SMZ weer volledige diensten draoie. De dienste kwam nie meer terug nae Zeêland mae 't ongerhoud bleef we in Vlissienge gebeure. SMZ gong mee saemewerreke mee British Rail onger de naem Sealink, die naem kwam ok op de schepen van de SMZ. In juni 1989 nam de Zweedse Stena Line alle andelen SMZ over en op 1 september 1989 veranderende de naem in Stena Line BV. In april 1990 nam Stena Line ok Sealink UK Ltd over, weermee aolles in han'n van Stena Line kwam.

Externe verwieziengen

Literatuurlieste

E. Fokker e.a., Ontstaan, strijd om het bestaan, ontwikkeling van de Stoomvaart-Maatschappij 'Zeeland' Koninklijke Nederlandsche Postvaart 1875-1915. Beschreven door het College van Commissarissen dier Maatschappij ["Gedenkschrift Stoomvaart-Maatschappij Zeeland 1875-1915"], 's-Gravenhage, 1915
J.M. Dirkzwager, Dr. B.J. Tideman 1834-1883. Grondlegger van de moderne scheepsbouw in Nederland, Leiden, 1970, p. 89-105
[[Peter Klein (historicus)|P.W. Klein, J.R. Bruijn (red.)}}, Honderd jaar Engelandvaart. Stoomvaart Maatschappij Zeeland Koninklijke Nederlandsche Postvaart NV 1875-1975, Bussum, 1975, ISBN 9022819108
J.M. Dirkzwager, "Oprichting van de Stoomvaart Mij. Zeeland en de Koninklijke Mij. 'De Schelde' honderd jaar geleden", in: Maritiem Journaal. Jaarlijks verschijnend informatie- en dokumentatiewerk op maritiem gebied voor Nederland en België, Bussum, 1976, p. 155-160, ISBN 9022810127
L.L. von Münching, De Nederlandse koopvaardijvloot in de Tweede Wereldoorlog, Bussum, 1978, p. 120-131, ISBN 9022819817
G.J. de Boer, "Van Stoomvaart Vlissingen-Engeland tot Hoek-Harwich", in: Maritiem Jaarboek. 2e Editie, Alkmaar, 1987, p. 16-51, ISBN 9060139453
C. Heijkoop, Maritiem Zeeland ..., Vlissingen, 1988, p. 71-83, ISBN 9072733010
M. Cowsill, J. Hendy, F. Haalmeijer, Harwich-Hoek van Holland. A 100 Years of Service. 100 jaar veerdienst, Kilgetty, 1993, ISBN 1871947154 (hardback), ISBN 1871947162 (paperback)
D. Haws, Britain's Railway Steamers [2]. Eastern & North Western Companies & Zeeland and Stena. Merchant Fleets 25, Hereford, 1993, p. 197-211, ISBN 0946378223