Zesdaegse Oôrlog
De Zesdaegse Oôrlog (ok: Juni-oorlog) (Araobisch: حرب الأيام الستة, harb al‑ayyam as‑sitta; Hebreêuws: מלחמת ששת הימים, milchemet sheshet ha-jamim) was een oôrlog die tussen 5 en 10 juni 1967 wier uut'evochten tussen Israël en de Araobische buurlan'n Ehypte, Jordanië en Syrië. Dizze lan'n ae een bloedekel an Israel, naedat 't land z'n eihe onafankelijk ao verklaerd in 1948 en won van een combinaotie van Araobische lan'n. Ok in 1956 verlore ze van dat kleine Israel. Voortdurend waere ze belust op wraek. In 1967 kwamt toet een uutbarsting.
Israël veroverende de Gazastroôke ent schiereiland Sinaï op Ehypte, de Westelijke Jordaonoever op Jordanië en de Golanhoôgten op Syrië. Deu de gevechten vluchtten vee Palestijnen en Syriërs uut de deu Israël ingenomen gebieden. De nieuwe situaotie die bie dizze oôrlog ontstong, zou de geopolitiek van dit gebied bluuvend verandere.
De leiding van de Israëlische strijdkrach'n berustte bie minister van Defensie Moshe Dayan en legerbevelhebber Yitzchak Rabin.
Anleiding
bewerkIn april 1967 beschoot Syrië vanof de Golanôogten op Israëlische durpen. Daarop schoot Israël zes Syrische MIG-gevechsvliegtugen neer, liet een Israëlisch vliegtuug boven Damascus vliege, en waarschoewde Syrië niejt opnieuw Israël an te vallen. Het antal grensincidenten nam toe, en een groôt antal Araobische leiders, riep op toet beëindigen van de Israëlische represailles. Ehypte liet z'n leger de Sinaï intrekke.
Op 13 meie 1967 berichtte de Sovjet-Unie an Ehypte, in strijd met de waerheid[1], dat Israël troepen saementrok an de Syrische grens om Syrië binne te vallen[2]. Ehypte reageerde hierop deu op 22 meie an te kondigen dat de Straete van Tiran – de toegangk toet de Golf van Akaba – vanof 23 meie 'esloten zou weze voor schepen vaerende onger de Israëlische vlagge[3], deermee wier de Israëlische haevene van Eilat 'eblokkeerd. Dizze blokkade wier deu Israël op'evat as casus belli (daed die oôrlog rechtvaerdigt), weervoor Israël al jaerenlangk 'ewaerschoewd hao. Op 27 meie verklaerende president Nasser: "Uus belangriekste doel zal weze de vernietiging van Israël. Het Araobische volk wil vechten."[4]
De oôrlog
bewerkDe Israëlische anval op Ehypte[5] behon mee de vernietiging van de Ehyptische luchtmacht. Dat was ruumschoôts de grooôste en modernste van aolle Araobische luchtmachten, mee 385 vliegtuugen, aomè van Russische maekelieje en rilletief nieuw. Ehypte ao onger aore 45 Tupolev Tu-16 bommenwerpers. Op 5 juni 7:45 verliet de Israëlische luchtmacht het Israëlische luchtruum, mee achterlaeting van oôguut een andvol straeljaegers, op weg nae een massaole anval op Ehyptische vliegvel'n.
De Ehyptische ofweer was biezonder maeger omdat gin ienkel vliegveld voorzieje was van bunkers. Dit gold zeker vò de vooruuteschoven pos'n in de Sinaï. De Israëlische bombardemen'n richtten z'n eihe zowè op de vliegtuugen, as op de landingsbaen'n, zodat dizze onbruukbaer wiere. Onbeschaedigde Ehyptische vliegtuugen konne deerdeu nie opstijgen en bleven een makkelijk doelwit vò de voggende golf bombardement'n. Naebie de èle Ehyptische luchtmacht wier op de hrond vernìetigd, tehenover minimaole Israëlische verlierzen. De rest van de oôrlog was Israël verzekerd van overmacht in de locht.
De Israëlische lehers trokken saeme bie de hrens mee Ehypte. Het betrof 3 divisies. De Ehyptische strijdkrach'n omvatten 7 divisies. Alles bie mekaere beschikte Ehypte over 100.000 troepen en 1000 tanks in de Sinaï, an'evuld mee stikken artilleriegeschut.
De noordelekste Israëlische divisie, bestaonde uut drie brigaodes en onger commando van tankcommandant Israël Tal vorderde langzaem deu de Gazastroôke en El Arish, zonger al te vee tegenstand. De centraole divisie (Avraham Yoffe) en de zuujeleke divisie (Ariel Sharon) kwamme op zwaere verdedihing int gebied van Abu-Ageila-Kusseima. De Ehyptische strijdkracht'n aldeer omvatte een infanteriedivisie (de 2e), een bataljon antitankeênheên en een regiment tanks.
Op dat moment opende Sharon de anval. Ie zond twee van zijn brigades nae 't noor'n van Um-Katef, de eeste mee de opdracht de verdediging van Abu-Ageila te deurbreken en de twidde om de weg naar El Arish te blokkeren en Abu-Ageila vanuut 't oôs'n te omsingelen. Op dat moment landden parachutisten om de artillerie te vernietigen om zoôdoende de Israëlische tanks te beschermen. Een combinaotie van tanks, parachutisten, infanterie, artillerie en de genie viel de Ehyptische posities van voren en van achteren an. De belangriekste veldslaegen duurden drie en een halve dag; deerna viel Abu-Ageila in Israëlische han'n.
Vee van de Ehyptische eenheden bleven intact en konne bie makaore worren 'evoegd om Israëlische eenheên de wegt nae het Suezkanaol te versperren. Mae toe de Ehyptische minister van defensie horende van de val van Abu-Ageila, beval um aolle eenheên in de Sinaï z'n eihe vromme te trekken.
De Israëlische legerleiding besloot de Ehyptische eenheên nie te achtervolgen mae ze verbie te goon en in de bergachtige passen vant wes'n van de Sinaï te vernietigen. Deerom haestten aolle drie de Israëlische divisies z'n eihe de deerop voggende tweê daehen (6 en 7 juni) nae 't wes'n en bereikten de passen. Sharon en Tal hao inmiddels versterking van een pantserbrigade 'ekregen. Sharons divisie was via een zuujeleke route nae 't wes'n 'ego en bereikte de Mitla-pas. De eenheên van Tal verdelenden d'r eihe langs 't Suezkanaol.
Op 8 juni ao Israël de ele Sinaï bezet.
Literature
bewerk- Ahron Bregman en Jihan El-Tahri, Israël en de Arabieren — De vijftigjarige oorlog, met noten en literatuur opgaven, Uitg. Het Spectrum, Utrecht (1998), ISBN 9027443998
- Göran Rosenberg, Het verloren land. Een geschiedenis van Israël, Amsterdam/Antwerpen 1996/2000, ISBN 9045003090
- Michael Oren, Six Days of War: June 1967 and the Making of the Modern Middle East, Ballantine Books, 2002, ISBN 0345461924
Rifferensies
bewerk- ↑ The Soviet Union And The Six-Day War: Revelations From The Polish Archives (zie hier) Woodrow Wilson International Centre for Scholars; The Mideast: A Century of Conflict; Part 4: The 1967 Six Day War (zie hier) National Public Radio
- ↑ Benny Morris Righteous Victims: A History of the Zionist-Arab Conflict, 1881-2001. Pg 304
- ↑ 'Egypt Closes Gulf Of Aqaba To Israel Ships: Defiant move by Nasser raises Middle East tension', The Times, Tuesday, May 23, 1967; pg. 1; Issue 56948; col A.
- ↑ "Israel launches attack on Egypt" On this day 5th June, BBC.co.uk
- ↑ Noot: Israël beschouwde de oorlog als een preventieve aanval, een standpunt dat niet universeel werd gedeeld. Egypte en Syrië en hun bondgenoten zagen de aanval als een daad van agressie.