Zaomslag

Zaomslag (in Zeêland boven de Onte zehh'n ze Zaemslag) is een durp in de gemeênte Terneuzen. Het ao 2845 inweuners in 2015. Toet an april 1970 was Zaomslag een eihe gemeênte. Zaomslag ôr bie ons in de buurte "het durp" henoemd. D'inwoners êt'n 'stropielekkers'. Ze ôr'n stropielekkers henoemd, omdat-er ooit een stropiekarre achterover hekipt was in 't durp. De mens'n uut Zaamslag die achter de karre liep'n zouen de stropie die op straote helop'n was, opgelekt ên van de straote. Vandaar udder naam.

Zaomslag rond 1660, mee de Torenberg

De Stropielekkers opt durpsplein

Ouwe Raoduus

Zicht opt durpsplein van Zaomslag

De kerke van Zaomslag

De Meuleweg in 1966

De Veerweg in 1966

Geschiedenisse

Tiejens d'n Tachentigjaorige Oôrlog kwam Terneuzen in 1583 in han'n van de Spanjaor'n. 'Ierna wier Zaomslag in brand 'estoken. An de brand van 3 feberwari 1584 'erinnert nog een vesje:

"Anno vijftienhondert tagtig en viere

den derde februari dagh

toen zag men Zaamslagh

staan in gloeijende viere

gedaan doort volk van 's Graven holach

dat op de schanse binnen Ter Neuse lach."

Nao de droôglegging van de Zaomslagpolders rond 1650 kwam een ouwe commanderie tervoorschien van Maltherzer Ridders. "Het Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden", van A.J. van der Aa (1851) vermeldt: Een stuk lands, hetwelk nog den naam draagt van de Groote en Kleine Tempel (...) wijst door zijne hoogte de plaats aan waar het kasteel gestaan heeft, hetwelk door Prins MAURITS, in 1586, op de Spanjaarden veroverd en daarna onder den vloed bedolven werd. Bij het opgraven heeft men onderaardsche kelders ontdekt en aldaar muntspeciën gevonden, hetwelk soms nog plaats heeft bij het ploegen, en waaruit de oudheid van het gebouw gebleken is. Trouwens hier bestond vroeger eene commanderie van de Maltheser-Ridders, hetwelk oorspronkelijk een preceptorie van de Tempelheren was, zijnde de landerijen, ter opbouw van den zoogenaamden Heiligen Tempel van Zaamslag in 1282, gegeven door de Heer GERARD VAN DER MAELSTEDE, ridder.

In 1714 wier Zaomslag etroffen deu een groôte brand. Een beschrieving uut die tied: dewijl door de Goddelijcke voorsienigheijd op Saemslach ontstaan is een seer swaere brant, waardoor 16 huijsen en eenighe schuijrtiens in de assche geraakt sijn en eenighe van de geruïneerde menschen hebben ter verghaderinghe van de Eerw. Kerkeraad binne gestaen op de 15 julius nadat het college al gesloote was en versogt de behulpsaeme hant van dese eerw. vergaderingh waarop doen geresolveert wierde de Ed. Aghtb. Magistraat van Axel door ons begroeten, en haer agtbaren te versoecken dat we soudenmooghen collecteren in ons lant. Deze collecte is ehouwen ent held is verdeeld onger de hedupeer'n.

In 1970 wor Zaomslag bie Terneuzen evoegd, tehen de zin van de inweuners.

Verdwene middenstand

Is meer as zestig jaor geleejn da vee wienkeltjes op Zaomslag 't goed deejn. Dao bin dur vee van uutgeroeid maor oek 'n stik of wa hr ter hehroeid.

Veerstraote

Merinus Galle die was timmerman en maokten dur nog w van. De buurtwienkel van Van Langevelde Ko verkocht van alles en d dee die ZO. Jan Fraoien'ove beter bekend as Jan Schoen, z'n kleinzeune zit noe op 't Plein, je moet 't um maor is naodoen. Van Westen Herenmode en Kleermaokerieje zit noe oek op 't Plein wan z'n zaokje d wier w te klein. Arjaon de Vos, buurtwienkel, hieng mee kar-en-p rd nest de deuren om zo z'n agosie uut te leuren. Kapper Buuze was de heren- en daomeskapper. Zit noe mee alles in Terneuzen das oek dapper. De Fuiter, koleboer, uut de Veerstraote leverde kolen van vroeg tot laote. Teeuwtje de Blaoi, waohenmaoker was z'n stiel, maokten alles, was 't maor 'n wiel. Deurwaorder, buurtwienkel, nog maor is n, daovan ao je dur op 't durp wel n an iedere t n. Duvestein, drank verkocht ie, hieng nao 'd Axelsestraote ver'uuzen, dao verkocht ie oek drogisteriespullen en verhif v de muuzen.

't Noordstraotje

Daor ao je Slotemao boek'andel en drukkerie, dao liep je nie zomao v bie. Jan de Krieger mandemaoker was z'n vak. Mao knikkers kon je der oek k pen, voor een stuuver 'n le zak. Jannao van de Velde aod een krujenierswienkeltje in die straot en iew dao vee m nsen aon de praot. Een schoenwienkel van Jan de Vos, die verkocht der lustig op los. Paul Dees, behang, verf en drogisterie, end ie dee dao nog van alles bie. Joris Wisse's slaoherieje mee slachtplaots en al, die slachtten de koeien z uut de stal. 'Aomelink de Sparkrujenier verkocht oek melk der bie, hieng nao 't Plein, 't wier Meermarkt en je moet et noe is zie.

Koepoortstraote

Wisse die was schoenmaoker van z'n vak en zelf was tie van de slaoherstak. Timmerman Keiser verkocht een plankje latje en een spieker en z, dochten wudder, wier Keiser apmao rieker. J' ao daor oek nog een krujenier d was Ante 'Aok wad je daor oek kocht 't was altied raok. 't Stoofstraotje Daor ao je Wullem de Fuiter die verkocht pannen en potten, en was l dgieter, dao viel nie mee te spotten. En Lensen, die was vrachtriejer en krujenier, wa d'n bedrief. Mao dad ao, hl f ik, nie vee om 't lief. En oek 'n postkantoor, dao zurgdn van Vessem v r Bram Bastieng was slaoher, die verkocht vl s van l vet tot l maoher.

Polderstraote

Daor ao je bakkerieje Molzaoke, da was niet zo'n kwaode. Z'n zeune was reiziger in snoepjes en sukelaode. J' ao daor oek Kees Oppe die verkocht mosterd ,zelf gemaokt en serviesgoed aot ie oek in z'n zaok. Je kon werkeluk om van alles vraohn, ie leurden 't uut mee de kruuwaohn. Van Biezen, w r een buurtwienkel in de straote, verkocht van alles van 's morgens vroeg tot 's aovens laote. De daomes Duvestein verkochten mooi 'oeien en lekkere wijn. Wanne Joris verkocht drukjes en snoep en d was zeker h n troep. Oele d was 'n w rme bakker, die was oek altied l vroeg wakker. 'Aok ten Kaote aod 'n wienkeltje in tabak, das noe een hr te bank, dus een l ander vak.

Terneuzensestraote

Daor ao je Dieleman de timmerfabriek en dao w rkten altied een le kliek. Leen'outs was krujenier. Verkocht van alles behalve bier. Bie Kee van Wanne, een soort supermart, dao koch je voo een cent van 't schiemblad. Stokvis en appelsienen die laohn v 't raom mao 't schiemblad d gaf eur eihenluk naom. En mee al dur krujenierswaoren iew ze 't vol vele jaoren. Dekker was w zo'n timmerman en die kon der oek w van. Kees Rouw dao kon je kleren laoten maoken, je tenminste an centen kon geraoken Geelhoedt, slaoherieje jaorenlange, die was v r een verbouwing nie bange. Knijf, garage en fietsenwienkel in de straot stieng v r ieder n paraot.

Van der Baanstraote

Bie Stoffels kon je kachels kopen of een nieuwe fiets. Achteraf ao je nog Van Rentals, die brocht over de vracht. Maor aod oek den lekkersten ijsco, lekker zoet en lekker zacht.

Plein

Markusse van de smederieje, besloeg de p rden zod je dur w mee kon riejen. Van Breen, krujenier, maokten zelf boter, d wist iedere kleine k ter Heel'oedt w een w rme bakker, vroeg nao bed en oek vroeg wakker Kapsalon Lonsen vo daomes en vo heren hieng 't z'n zeune oek leren. Daon Riemes, verve en behang en da was in ieders belang. Bakker Boer war 'n krujenier, die tel ik een leboel ier. Almekinders, textiel, dekens, laokens en slopen. Van alles kon je daor op d gebied k pen. Gezusters Heel'oedt,verkochten koffie en kaos en waoren lekker udder eihun baos. Keetje Schieman serviesgoed da was geslaogd, maor ze wier deu de kinders vaok geplaogd. Keetje Pupuntje noemden ze eur en ze liep dikkels v niks nao de deur. De Ruischer, electriciteit en lampen, die ao mee concurrentie te kampen Kees 'Aok verf ,behang en textiel, je snap nie dat er nog w te verdienen viel. Fraoienove, slachterieje, hieng oek an uus slachten en tur vee waoren dan mos je mao wachten. Wullemsen d was de paeresmid, ik dienk tao nog brood in zit. Daor ao je oek een fotograaf, Aordewerk Loe dao hieng je mee al je foto's nao toe. Cornelissen petrolieboer, die maokten elke weke z'n toer. Hotel De Appel d was een echt hotel. Je kon dur drienken maor slaopen oek wel. Risseeuw dun bakker op den oek, die ao lekkere br djes en oek wel is koek. Kees 'Aok mee z'n zuster die zaoten in textiel. Mao Keesje docht dat er as badm ster meer te verdienen viel. Cafe De Vlasbloem ei nooit ard gel pen, oewel je dur toch altied bier kon k pen. Dan ao je nog bakker Westerwol, die verkocht oek nog veel. Wannes Fraoien'ove groenten en fruit, die leurden z'n waoren liengs de deuren uit. Marie Wullemsen d was de supermart, dao kreeg je altied je part. Dan nog 't cafe van Van der Veken. Die ao de zaok oek goed bekeken.

Zaogstraote

De gezusters Scheele, krujenier maor ze naoiden oek kleren. En je nog jonk was kon je dur oek nog w van leren. Rein de Krieger was juwelier, mao verkocht oek wittekruuspoeiers ier. Putter de Kok verkocht radio's en anverwante zaoken. Dao zou die noe nie v re mee geraoken.

Drieschouwenstraote

Stoffels, snoep en krujenierswaoren, en da ao tie gedaon vele jaoren. Janna van de Vrede een echte buurtsuper verkocht klompen en snoep. En misschien oek nog wel iets vo de soep.

Diaconiestraote

Ko van Cadzand, die noemden ze Ko van Giet, verkocht snoep en v dur weet ik ut niet. Kees Jansen was vrachtriejer mao verkocht oek gas. Die zurgden dur v d 't altied w rm in uus was. Dao zat oek nog annemer Houg, Piet 'Oog zeijen ze dao tegen. Die nam alles an in wind en in regen.

Riemensstraote

Jan en Siene van de Vrede die dao mee krujenierswaoren op de voorgrond ziin getreden

Rozemarijnstraotje

Slaogerieje den 'Aomer zat dao mee z'n zaok. Die sloeg bie 't v rken altied raok. Jan de Zeeuw, l dgieter was z'n vak, potten en pannen was een andere tak. En Stout'aomer die schoenmaoker was, kwam nogal is van pas. Van de Velde Siene ao een krujenierswienkeltje en praots vor tiene. Dao zat oek nog een groenteboer, Wannes van Doorn mao d ei je, dienk ik, h rn. Driesje Keizer en Maotje Deurwaorder, krujenier. Al wa je n dig ao d von je ier. Mietje Riemes, textiel en handwerkmateriaol, d verkocht ze allemaol. 'Eintje 'Oog, eihenluk Houg geheten. Elektrische artikelen en lampen, je moet 't mao weten. De bakkerieje van Moens was daor oek in 't straotje en die was nie vies van een praotje.

't Kiezelstraotje

Dao zat nog de Pooter, die was koleboer Om dao te weunen was 'n len toer.

Axelsestraote

Johantje Wisse, een electriciteitszaak, die ao w voor ieder z'n smaok. Kees Keizer was schilder, z'n vrouwe dee de drogisterie. D kon allemaol derbie. Bram D, textiel en wol, dao'van was z'n wienkel vol. Chris van de Velde, annemer en metselaor. Z'n zeune stong nog lang voor ons klaor. Jan 'Aomelienk was bakker. En d was een echte rakker. De slaoherieje van Wisse d was een kruus wan die slachtten eihenluk liever an uus. Piet van de Velde, buurtwienkel, laoter de V G . Al die buurtwienkels w moe je der mee. Jan van Pier, w 'n metsel r 'ier. Slabbekoorn dao kon je bloemen en planten k pen Dao mocht je dus nie zo v re v l pen. Dao was oek nog een Stoffels die kon de geweren maoken en de jaogers konden dao van udder buit afgeraoken. Wullem 'Outzaoger verkocht fietsen en j'n ouwen wier dao hersteld, en in de werkplaots wieren nog verhaolen verteld. Kees 'Aok d was de meulen r, oek mee je graon moes je niet v r. Joris De Vos, schoenen en zadelmakerieje, je naor een ander hieng was tie nie blieje. Jacob Wisse, drukkerieje, boekhandel en bibliotheek. Speelgoed en serviesgoed over waor je keek. Nico Van Antw rpen nog 'n buurtwienkel. Dao was tur een voor iedere boerekienkel.

Brouweriestraote

Mietje Fraoienove, krujenierswaoren en 'n snoepje. Vo 't wienkeltje lag een klein stoepje. 't Achterstraotje Jan van Langevelde, krujenierswaoren, laoter wier d Henk en Kaotje. Ik kocht daor al mun boodschappen en maoktn dur een praotje. Neeltje Peterolie, 'k weet nie eur echte naom. Mao mee dur peterolie maoktn ze faom. Korte Delft Daor ao je 't Goese Pietje, mee z'n zaok. Die aod wa kinders, 't was daor altied raok.

'Eboren in Zaomslag

• Jona Willem te Water (1740-1822), Oôgleraar an de Leidse Universiteit
• Krijn Willemsen (1850), schriever
• H. A. Mulder (1906), schriever
• Pieter Carel Wijnmalen (1777-1833), burgemeêster
• Jan J.B. Kuipers (1953), schriever
• George van Renesse (1909-1994), pianiste
• Leendert Meeuwis van Dis (1904), schriever

Bronvermeldingen

• CBS: Kerncijfers wijken en buurten 2015 (30 maart 2015)

Externe verwieziengen

• Gemeênte Terneuzen
• Archeologie van Zaomslag
• Verhaol in Zaomslags dialect

Commons

Wikimedia Commons

Kiek vò meêr plaetjes over dit onderwerp in de categorie Zaomslag van Wikimedia Commons.