'''Poôls''' (''język polski'') is 'n Slaovische taele mie fuuftig miljoen sprekers die an heconcentreerd zitten in [[Poôl'n]] (38,6 miljoen). De miste aore sprekers weun'n in aore Slavische lan'n, ok is 't Poôls sins 1 meie [[2004]] een Europese werktaele.
'n Zeêr sterk mie 't Poôls verwante taele is 't [[Kasjoebisch]]. In iets mindere maete bin ok 't [[Tsjehhisch]], [[Slowaoks]] en [[Sorbisch]] mie de Poôlse taele verwant.
== Alfabet ==
't 32 letters tell'nde Poôlse alfabet wor eschreven in 't [[Latiense schrift]], bie toevoehienge van ienkele letters mie diakritische teêkens. De q, v en de x komm'n nie voe, oewel an ze soms wè hebruukt worn in bepaolde [[leenwoôr]]'n, zoas TV. In 't Poôls komm'n de diakritische teêkens ć (kreska), ą (ogonek) en ż (kropka) voe. De letters ierbie zien slechs een voôrbeeld. 't Poôlse alfabet lu as volgt:
* '''ą''' In de zuvere vurm as een nasaole o, as in 't Franse bon.
* '''e''' As de e in pette
* '''ę''' In zuvere vurm as een nasaole e, as in 't Franse fin.
* '''i''' As de ie in die. In sommihe posities nie uutesprook'n.
* '''o''' As de o in pot
* '''ó''' As de oe in toe
* '''u''' Zelfde as de ó
* '''y''' As de Nederlanse ie in die, mè mie trugetrokk'n tonge.
Nae de b, f, g, k, m, n, p en w heef de i hin klank an, mè heef 'n an de voehaende klank 'n [[palataol]] karakter eit. 't Woôrd ''nie'', "nie", wor dus uutesprook'n as ''njè''.
De ''ą'' en ''ę'' worn vurral voe [[fricatief|fricatieven]] as zuvere [[nasaol]]'n uutesprook'n, (buvobbeld ''mąż'' (man)). An 't ènde van 'n woôrd wor de ą aoltied, zoas in ''chcą'' (zie willn) nasaol uutesprook'n, mè de ę wor vaok hewoon as een ''è'' uutesprook'n (buvobbeld ''proszę'', "asjeblief" en ''dziękuję'' "dank je"). De ą en ę worn ok vaok as om/on of en/em uutesprookn: (''mądry''/on, wies) en (''będzie''/en, toekomstige tied van ''zien'', 3e persoôn enkelvoud).
== Medeklienkers ==
{| align="top"
|''c''|| ||As de ''ts'' in '''''ts'''aor''
|-
|''ch''|| ||As 'n stemloôze [[zachte g]], soms bieni as '''h''' ([[stemloôs]] [[palataol]] [[fricatief]])
|-
|''cz''|| ||As de ''tsj'' in '''''Tsj'''ehhisch'', mè palataoler
|-
|''ć''|| ||Onheveêr als ''tsj'' in '''''Tsj'''ehhië''
|-
|''dz''|| ||Stemhebbende tehenanger van ''c''
|-
|''dź''|| ||Stemhebbende tehenanger van ''ć''
|-
|''dż''|| ||Stemhebbende tehenanger van ''cz''
|-
|''g''|| ||As de ''g'' in '''''g'''oal''
|-
|''h''|| ||As ''ch''
|-
|''ł''|| ||As den Iengelse ''w'' ([[bilabiaol]]), as de 'w' in 't Franse oui
|-
|''ń''|| ||As ''gn'' in ''champa'''gn'''e''
|-
|''r''|| ||As 'n roll'nde tongpunt-''r''
|-
|''rz''|| ||As de ''j'' in '''''j'''ournalist'', mè palataoler
|-
|''sz''|| ||As de ''sj'' in '''''sj'''abloon'', mè palataoler
|-
|''ś''|| ||As ''sj'' in ''poe'''sj'''e''
|-
|''w''|| ||Als de ''v'' in '''''v'''is'' (stemhebbend)
|-
|''ź''|| ||Stemhebbende tehenanger van ''ś''
|-
|''ż''|| ||As ''rz''
|}
Voe klienkers worn in plekke van de letters ć, ń, ś en ź de combinaoties ci, ni, si en zi hebruukt. Zò wor buvobbeld de [[genetief]] van ''jesień'' (herfst) ''jesieni''.
Stemhebbende medeklienkers (b, d, dz, dź, dż, g, rz, w, z, ź, ż) worn an 't ènde van 'n woôrd stemloôs uutesprook'n: róg /roek/ (''oek'), raz /ras/ ('keêr').
== Woôrnschat ==
De kern van de Poôlse [[woôrnschat]] is Slaovisch, mè d'r zien ok vee [[leenwoôr]]n en leenvertaeliengen uut vurral 't [[Duuts]], mè ok 't [[Latien]] en 't [[Iengels]]. Voôrbeeln uut 't Duuts zien ''regał'' (toônbanke), ''kino'' (bioscoop) en ''ratusz'' (raed'uus). Latiense leenwoôrn zien buvobbeld ''museum'' en ''uniwersytet''. Mie recent zien de leenwoôrn uut 't Iengels: ''e-mail'', ''mecz'' en ''komputer''.