Land-van-Kezands: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
+ lienk nae buten
Geen bewerkingssamenvatting
Rehel 1:
[[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]][[Image:Emo gwib.jpg]]
't '''Land-van-Kezands''' is de naem vò de dialecten die gesproke ore in 't Land van Kezand, dat is ongeveer de [[Sluus (gemeênte)|moderne gemeênte Sluus]]. Van aolle Zeêuwse dialecten trekt dit 't meêste op 't [[West-Vlaoms]]; vandaer dat 't 'r ok wè ins bie oort ingedeeld. Toch bin d'r wè verschillen mee die lèste [[streektaele]].
 
==Kenmerken==
===Verschillen mee 't Zeêuws van boven de Onte===
De Zeêuwse aollefope vòklienker ''ae'' vò de [[Nederlands|Standerdnederlandsen]] ''aa'' oort ier 'n open achterklienker ''ao'', mae nie zoô vò 'n r (vandaer ''[[Aerenburg]]''). Van d'n uutgang ''-en'' oort alleêne de -n uutgesproke: ''werkng'', ''laotn'', ''roepm'' ([[lettergreepdraegende nasaol]]), uutgezonderd in [[Kezand]]. Deêze tweê elementen bin ok a bekend uut 't [[Land-van-Aksels]]. De typisch Vlaomse/zudelike verdubbelienge van 't woordje ''ik'' toet ''kik'' op sommege plekken: ''Dad enne'''kik''' gezie''. 't [[Persoonlik vònaemwoord]] vò de tweêde persoon is ''gie'', maer as 't nie de klemtoôn eit oort 't wee ''je'' en nie ''ge'' (dat is ok in vee West-Vlaomse dialecten zoô). D'r is maer eên soorte [[infinitief]], aoltied op ''-en''. Ok de eerste persoon ienkelvoud endegt op ''-en'': '' ik èn'', ''ik maoken''. De ''eê'' en ''oô'' ebbe ier de varianten ''ji'' en ''wò''.
 
===Verschillen mee 't echte West-Vlaoms===
De belangriekste verschillen mee ''aolle'' West-Vlaomse dialecten bin de uutspraek van de Nederlandse ''ou'' in ''koud'' (<''kold'') en de ''uu'' in woorden as ''zuur'' (<''sûr'', uutspraek ''soer''). In 't Westvlaoms klienke die as ''koed'' resp. ''zeur'', in 't Land-van-Kezands eênder as in de standerdtaele. Wat ok 'n verschil is mee de meêste West-Vlaomse dialecten, en 'n sterke overeênkomst mee 't [[Oôst-Vlaoms]], is de vurm ''wudder'' (West-Vlaoms meêstentied ''wieder'').
 
In de volgende diengen gaet 't Land-van-Kezands mee 't kust-West-Vlaoms mee en verschilt 't mee 't continentaol-West-Vlaoms. 't Zeêuwse ''gos'' (Ollands ''gras'') klienkt ier as ''gas'' in plekke van ''gès''. De ''ao''-klank in ''waoter'' kriegt ier gin naeslag (wat wè vòkomt in bevobbild 't Roeselaers: ''waoëter''). De ''oe'' in ''moe'' kriegt ok gin naeslag. Verkleinwoorden ore nog mee ''-(t)je'' gevurmd en endege nie op ''-ken'' (vandaer ''[[Bresjes]]''). Zoôas bove gezeid kriegt de eerste persoon ienkelvoud d'n uutgang ''-en''.
 
Bie de volgende kenmerken is 't juust aorsom: die deêlt 't Land-van-Kezands mee 't continentaole West-Vlaoms. De ''aa'' in ''maken'' verandert nog altied in 'n ''ao'' (''maoken''), t'rwiel 'n vòbie [[Brugge (stad)|Brugge]] 'n echten ''aa'' bluuft. D'n klienker in ''boôm'' eit gin naeslag. In de meêste durpen uut 't gebied oor ''ik ben'' gezeid en nie ''ik zi(e)n''. 't Woôrdje ''ons'' (in 't West-Vlaoms en 't Land-van-Kezands noôit onderwerp!) komt ier ok vò, t'rwiel de kuste (en 't zujen van West-Vlaonderen) ''uus'' of ''nuus'' kenne.
 
==Dialectbe'oud, cultivaotie==
D'r is gin teken van bedreigienge as 't om deêze dialecten gaet. In dit sterk agraorische en dunbevolkte gebied is 't dialect nog eel vanzelfsprekend. D'r bin tweê zangers bekend geore mee werk in 't Land-van-Kezands: [[Piet Brakman]] en [[Ries de Vuyst]]. Ok [[Adrie Oosterling]] schrieft wè is 'n Zeêuws vesje.
 
==Lienk nao buten==
* [http://www.meertens.nl/books/winkler/aardenburg.html De Verlore Zeune in 't dialect van Aerdenburg]
[[Categorie:Zeêuws]]