Zeêuwse grammaotica: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Rehel 78:
===Bievoegelijke naemwoorden===
[[bievoegelijk naemwoord|Bievoegelijke naemwoorden]] bin d'r in tweê soorten: attributief en predicatief. 'n Attributief bievoegelijk naemwoord zeit wat over 'n zelfstandig naemwoord, en kom d'r (direct) vò. D'r bin tweê soorten verbugienge vò: sterk en zwak. Alleêne bie onziedige woorden maek dat verschil. De sterke verbugienge kom nae 'n onbepaeld lidwoord of as t'r glad niks vò kom, de zwakke nae 't bepaeld lidwoord, verschillende vònaemenwoorden en nog wat gevallen.
Bie mannelijke woorden is d'n uutgang ''-en'' as 't volgende woord mee 'n ''b'', ''d'', ''h'' of klienker begint; aors bluuf dien ''-n'' weg.
* ''’n groôten ’ond''
* ''de groôte wegt''
Bie vrouwelijke woorden is d'n uutgang altoos ''-e''. As 't volgende woord mee 'n klienker begint, vaolt d'n ''-e'' weg; dit oor in de regel nie uutgeschreve.
* ''’n zwarte katte''
* ''de groôste ’and'' (spreek uut ''de groôst[]and'')
Bie onziedige woorden is d'n uutgang ''-e'' in de zwakke verbugienge; in de sterke verbugienge komt 'r glad gin uutgank achter. Ok 'ier zal d'n ''-e'' uutvalle (g'elideerd ore) as t'r 'n klienker nae komt.
* ''’n goed ver'ael''
* ''’t kleinste stik''
* ''’t brune ’ondje'' (spreek uut ''’t bruun[]ondje'')
Woorden in 't meervoud gae net zò as in 't vrouwelijk ienkelvoud.
* ''de groene weien''
* ''vette koeien''
* ''vesse eiers'' (spreek uut ''vess[]eiers'')
D'r bin 'n paer uutzonderingen 'ierop. Sommige bievoegeleke naemwoorden èndige in d'r onverboge vurm al op ''-e''. Die kunne ore verboge mee ''-en'' in aolle geslachten: ''diere - dieren zaed''.
Nessens attributief gebruukte bievoegelijke naemwoorden ei je ok nog predicatieve. Dan is 't bievoegelijk naemwoord deêl van 't [[naemwoordelijk gezegde]] en zeit 't wat over 't [[onderwerp]]. 'n Predicatief gebruukt bievoegelijk naemwoord oor in 't Zeêuws nie verboge. D'r is altoos 'n [[koppelwerkwoord]] noôdig wat 't onderwerp mee 't naemwoord verbindt.
* ''Die vent is dik''
* ''M'n moeder oor oud''
* ''’t Schaep bluuf wit''
* ''Die mènsen lieke wè gek''
Van 'n bievoegelijk naemwoord kun je ok 'n [[biewoord]] maeke. In de vurm liek dat vreêd vee op 'n predicatief bievoegelijk naemwoord: 't oor ok nie verboge en d'r stae dikkels 'n werkwoord tussen. 't Verschil leit in de betekeênisse: 'n biewoord zeit nooit wat over 'n zelfstandig naemwoord maer altoos wat over 'n ander woord. A je noe zeit ''die mensen doeë gek'', dan zei je niks over die mènsen zelf, mae zòvees te meer over d'r ''manier van doeën''.
==Vonaemwoorden==
| |||