Overleg gebruker:Wwikix/klad: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
ST680 (Overleg | biedraegen)
rv Versie 110735 van Wwikix (overleg) onedaen emikt.
Label: Ongedaan maken
Wwikix (Overleg | biedraegen)
Bladzie leeggemaekt
Label: Leeghalen
Rehel 1:
{{Datum|3 maart 2020}}
''(t/m 10 maart 2020 bijgewerkt)''
 
[[Bestand:נתניהו בעצרת בחירות.jpg|thumb|Premier Netanyahu houdt een verkiezingstoespraak in Jeruzalem (januari 2020)]]
[[Bestand:2020 elections poling station in Lod 01.jpg|thumb|Stembureau in {{w|Lod (Israël)|Lod}}]]
 
Op maandag 2 maart <ref>2 maart 2020 is gelijk aan 6 {{w|adar}} (en een stukje van 7 adar) 5780 op de {{w|joodse kalender}}.</ref> zijn er in {{c|Israël}} verkiezingen voor de 23ste {{w|Knesset}} gehouden.<ref>De Knesset is het éénkamerparlement van de staat Israël.</ref><ref>De 23ste Knesset wordt op maandag 16 maart 2020 geïnstalleerd.</ref> De opkomst lag met ruim 71 procent tamelijk hoog, en is de op één na hoogste van de afgelopen twintig jaar (alleen in 2015 was de opkomst nog hoger).
 
De aanloop naar de verkiezingen was vrij mat verlopen, wat kwam doordat dit binnen een jaar de derde verkiezingen op rij waren. De eerste werd gehouden in april vorig jaar, de tweede zo'n half jaar later in september. Beide uitslagen leiden na veel politiek geharrewar niet tot de vorming van een nieuwe regering. Reden is de patstelling waarin de Israëlische politiek verkeert, veroorzaakt door de twee grote blokken die het politieke landschap vormen en die beide niet alleen niet over een meerderheid beschikken, maar ook niet in staat zijn gebleken een van wezenlijk belang zijnde derde partij − te weten {{w|Jisrael Beeténoe|Yisrael Beitenu}} − over de streep te halen.
 
Ook dit keer lijkt een soortgelijke impasse weer op te doemen, al is het rechtse blok onder leiding van minister-president {{w|Benjamin Netanyahu}} de grens van 61 zetels wel dicht genaderd. Dit aantal zetels is namelijk minimaal benodigd om op een meerderheid in de 120 zetels tellende Knesset te kunnen bogen.
 
De uitslag nadat alle stemmen zijn geteld, vertoont het volgende beeld. Winnaar is ditmaal de {{w|Likoed|Likud}} van premier Netanyahu. Deze liberaal-nationalistische partij stevent af op 36 zetels terwijl de in het midden opererende opponent {{w|Blue and White (political alliance)|Kahol Lavan|en}} van {{w|Benny Gantz}} (de nipte winnaar van de vorige keer) op 33 zetels blijft steken. Op nummer drie staat de {{w|Gezamenlijke Lijst}} van de Arabische partijen die 15 zetels in de wacht lijkt te slepen. Vervolgens komen de traditionele orthodox-religieuze partijen aan de beurt, die 16 zetels hebben weten te bemachtigen maar ieder voor zich apart optreden. Het {{w|Sefardische Joden|Sefardische}} {{w|Shas}} komt uit op 9 en diens {{w|Asjkenazische Joden|Asjkenazische}} tegenhanger {{w|Verenigd Thora-Jodendom|Yahadut HaTorah}} <ref>Yahadut Torah is de verkorte weergave van Yahadut HaTorah HaMeuhedet, in het Nederlands weergegeven als Verenigd Thora-Jodendom.</ref> op 7 zetels uit. De nieuwe linkse combinatie van {{w|Arbeidspartij}} (HaAvoda)-{{w|Gesher (2019 political party)|Gesher|en}} met {{w|Meretz}} krijgt er 7,<ref>HaAvoda-Gesher en Meretz zijn een samenwerkingsverband aangegaan omdat ze bang waren ieder afzonderlijk onder de kiesdrempel terecht te komen.</ref> evenals het nationalistische maar uitdrukkelijk niet-religieuze {{w|Jisrael Beeténoe|Yisrael Beitenu}} van {{w|Avigdor Lieberman}}. De rechtse alliantie {{w|Yamina (political alliance)|Yamina|en}}, een samenwerking van zeer nationalistische en deels religieuze partijen, schraapt ten slotte schraapt 6 zetels bijeen.<ref name="Otzma">De grootste onder de partijen die geen kans op een zetel hebben, is {{w|Otzma Yehudit|Otzma Yehudit|en}}, geleid door {{w|Itamar Ben-Gvir|Itamar Ben-Gvir|en}}. Deze ultra-nationalistische partij vond voor de verkiezingen geen aansluiting bij het nationalistische Yamina, ondanks hevig aandringen van premier Netanyahu op Yamina om wel met Otzma Yehudit in zee te gaan.</ref> Het merendeel van de uitslagen wijkt niet of nauwelijks af ten opzichte van de vorige verkiezingen. De enige partijen of combinaties waar dat wel het geval is, zijn Likud en de Gezamenlijke Lijst, die enige zetels winnen en HaAvoda-Meretz, die aanzienlijk verliest. Dat laatste is een trend die al langer bij de partijen van dit samenwerkingsverband valt waar te nemen (met name bij HaAvoda - de Arbeidspartij).
 
Deze uitslag betekent dat het rechts-religieuze blok (te weten Likud, Shas, Yahadut HaTorah en Yamina) op 58 zetels in de nieuwe Knesset kan rekenen en het centrum-linkse blok (Kahol Lavan, Gezamenlijke Lijst en HaAvoda-Meretz) op 55. Opnieuw geen meerderheid voor een van beide blokken dus en opnieuw is er een beslissende rol weggelegd voor Yisrael Beitenu, die een van beide blokken aan de macht kan helpen, hetgeen ze (zoals eerder al was aangestipt) na de voorgaande twee verkiezingsuitslagen niet had gedaan en wat mede aan de wieg had gelegen van de huidige verkiezingen. Het struikelblok voor Yisrael Beitenoe is de invloed van de orthodox-religieuze partijen op het landsbestuur, waar zij fel tegen gekant is. Ook wil zij niet met de Arabische partijen (de Gezamenlijke Lijst) in een regering zitten, maar dat wil op mogelijk de combinatie HaAvoda-Meretz na verder ook niemand.
 
Premier Netanyahu heeft vanzelfsprekend de overwinning opgeëist en is al begonnen met verkennende formatiegesprekken. Gantz van Kahol Lavan likt zijn wonden en {{w|Amir Peretz}}, de leider van HaAvoda-Meretz, heeft de schuld van de verkiezingsnederlaag bij Gantz neergelegd door hem te betichten van een onverantwoord gevoerde campagne.
 
Ondertussen hangt Netanyahu een gerechtelijke vervolging boven het hoofd omdat hij wordt beschuldigd van omkoping, vertrouwensbreuk en fraude. De rechtszaak tegen hem vangt op 17 maart aan, een dag nadat de nieuwe Knesset is geïnstalleerd. Een mogelijke samenwerking van Likud en Kahol Lavan met wellicht nog meer partijen loopt hierop stuk doordat Gantz onder geen beding met Likud in zee wil gaan zolang Netanyahu het daar nog voor het zeggen heeft en wellicht wederom het premierschap verkrijgt.
 
Al met al geeft ook deze derde verkiezingsuitslag geen zicht op een makkelijk te vormen nieuw kabinet, waardoor er zelfs rekening wordt gehouden met een vierde verkiezingsronde in het najaar.
 
== Overzicht ==
Samengevat ziet de uitslag nadat de stemmen zijn geteld er als volgt uit (alleen zetelwinst of -verlies staat tussen haakjes aangegeven):<ref name="Otzma"/><ref>Opnieuw was er sprake van een {{w|kiesdrempel}} van 3,25 procent.</ref><ref>[https://votes23.bechirot.gov.il/ Elections for the 23rd Knesset], Central Elections Committee (uitgebreid overzicht) - officiële uitslag van 10 maart 2020</ref>
 
{| class="wikitable sortable"
! Partij / Combinatie <ref>In deze uitslagentabel is uitgegaan van de huidige opzet van partijen en combinaties. Op grond daarvan is teruggerekend naar hoe de uitslagen zouden zijn bij de vorige twee verkiezingen.</ref>
! Andere benaming
! Zetels <br/ > maart 2020 <br/ > 23e Knesset
! Zetels <br/ > sept. 2019 <br/ > 22e Knesset
! Zetels <br/ > april 2019 <br/ > 21e Knesset
! Verschil <br/ > 23e en 22e <br/ > Knesset
! Stellingname
! Leider <ref>De politiek leider is tevens lijstaanvoerder.</ref>
|-
| {{w|Likoed|Likud}} <ref>De uitslag van april 2019 is inclusief die van {{w|Kulanu}} (vier zetels). Deze partij betrof een afscheiding van Likud en is later in 2019 weer in Likud opgegaan.</ref>
|
| 36
| 32
| 39
| +4
| liberaal-nationalistisch
| {{w|Benjamin Netanyahu}}
|-
| {{w|Blue and White (political alliance)|Kahol Lavan|en}}
| Blauw en Wit
| 33
| 33
| 35
| /
| midden
| {{w|Benny Gantz}}
|-
| {{w|Gezamenlijke Lijst}}
|
| 15
| 13
| 10
| +2
| {{w|Arabische Israëliërs|Arabische belangen}}
| {{w|Ayman Odeh|Ayman Odeh|en}}
|-
| {{w|Shas}}
|
| 9
| 9
| 8
| /
| religieus-{{w|Sefardische Joden}}
| {{w|Aryeh Deri|Aryeh Deri|en}}
|-
| {{w|Verenigd Thora-Jodendom|Yahadut HaTorah}}
| Verenigd Thora-Jodendom
| 7
| 8
| 8
| -1
| religieus-{{w|Asjkenazische Joden}}
| {{w|Yaakov Litzman|Yaakov Litzman|en}}
|-
| {{w|Arbeidspartij (Israël)|HaAvoda}}-{{w|Gesher (2019 political party)|Gesher|en}}-{{w|Meretz}}
| Arbeidspartij-Gesher-Meretz
| 7
| 11
| 10
| -4
| links
| {{w|Amir Peretz}}
|-
| {{w|Jisrael Beeténoe|Yisrael Beitenu}}
| Israël Ons Thuis
| 7
| 7
| 5
| /
| seculier-nationalistisch
| {{w|Avigdor Lieberman}}
|-
| {{w|Yamina (political alliance)|Yamina|en}}
|
| 6
| 7
| 5
| -1
| rechts-(religieus)-nationalistisch
| {{w|Naftali Bennett}}
|-
| ''Totaal''
|
| ''120''
| ''120''
| ''120''
|
|
|
|}
Om hun kansen op restzetels te vergroten, waren de volgende lijstverbindingen in het leven geroepen:
 
* Likud met Yamina
* Kahol Lavan met HaAvoda-Gesher-Meretz
* Shas met Yahadut HaTorah
 
Korte toelichting per partij/combinatie met verkiezingsuitslag per partij:<ref>De zetelverdeling per partij is gebaseerd op de kandidatenlijsten.</ref>
 
'''Likud'''<br/ >
De uitslag van april 2019 is inclusief die van {{w|Kulanu}} (vier zetels). Deze partij betrof een (in verhouding) linkse afscheiding van de rechtse Likud en is later in 2019 weer in Likud opgegaan.
 
'''Kahol Lavan'''<br/ >
Dit is een samenwerkingsverband van drie partijen uit het midden plus een onafhankelijke politicus:
* {{w|Hosen L'Yisrael|Hosen L'Yisrael|en}} (''Veerkrachtig Israel'', voorman {{w|Benny Gantz}}, tevens voorman van Kahol Lavan) - 14 zetels
* {{w|Yesh Atid}} (''Er is een Toekomst'', voorman {{w|Yair Lapid}}) - 13 zetels
* {{w|Telem (2019 political party)|Telem|en}} (voorman {{w|Moshe Ya'alon}}) - 5 zetels
* {{w|Gabi Ashkenazi|Gabi Ashkenazi|en}}, onafhankelijk - 1 zetel
 
'''Gezamenlijke Lijst'''<br/ >
Deze wordt gevormd door vier partijen, drie Arabische plus een gemengd Arabisch-Joodse:
* {{w|Hadash}} (communistisch, deels Joods, leider {{w|Ayman Odeh|Ayman Odeh|en}}, tevens leider van de Gezamenlijke Lijst) - 5 zetels
* {{w|Ra'am}} (ook wel ''Verenigde Arabische Lijst'' genoemd, {{w|islamisme|islamistisch}}, leider {{w|Mansour Abbas|Mansour Abbas|en}}) - 4 zetels (+1 zetel)
* {{w|Balad (Israël)|Balad}} (socialistisch, leider {{w|Mtanes Shehadeh|Mtanes Shehadeh|en}} - 3 zetels
* {{w|Ta'al|Ta'al|en}} (seculier-liberaal, leider {{w|Ahmad Tibi|Ahmad Tibi|en}}) - 3 zetels (+1 zetel)
 
'''Shas'''<br/ >
{{w|Charedisch jodendom|Charedisch}}-{{w|Sefardische Joden}}. Charedische joden worden ook wel aangeduid als ultra-orthodoxe joden.
 
'''Yahadut HaTorah'''<br/ >
Charedisch-{{w|Asjkenazische Joden}}, betreft een verbintenis van:
* {{w|Agudat Yisrael|Agudat Yisrael|en}} (''Verbond van Israel'', {{w|Chassidisch jodendom|Chassidiem}}, aangevoerd door {{w|Yaakov Litzman|Yaakov Litzman|en}}, tevens aanvoerder van Yahadut HaTorah) - 4 zetels
* {{w|Degel HaTorah|Degel HaTorah|en}} (''Vlag van de Torah'', {{w|Mitnagdiem}}, aangevoerd door {{w|Moshe Gafni|Moshe Gafni|en}}) - 3 zetels
 
'''HaAvoda-Gesher-Meretz'''<br/ >
Samenwerking van drie partijen uit de linkerzijde van de politiek, waarvan twee al eerder een samenwerking waren aangegaan (HaAvoda met Gesher), uitgesproken voorstander van de {{w|Tweestatenoplossing}} (uitgezonderd Gesher):<ref>Voorstanders van de Tweestatenoplossing streven naar een onafhankelijke {{w|Palestina (staat)|Palestijnse staat}} naast de Israëlische staat op het grondgebied van het voormalige {{w|Mandaatgebied Palestina|Mandaat Palestina}}.</ref>
* {{w|Arbeidspartij (Israël)|HaAvoda}} (vaak aangeduid als de ''Arbeidspartij'', voorman {{w|Amir Peretz}}, tevens voorman van HaAvoda-Gesher-Meretz) - 3 zetels (-2 zetels)
* {{w|Meretz}} (voorman {{w|Nitzan Horowitz|Nitzan Horowitz|en}} - 3 zetels (-2 zetels)<ref>Meretz was bij de vorige verkiezingen een samenwerking aangegaan met {{w|Green Party (Israel)|HaTnu'a HaYeruqa|en}} (Groene Beweging) en {{w|Israel Democratic Party|Yisrael Demokratit|en}} (Israëlische Democratische Partij), die beiden 1 zetel behaalden. Meretz verkreeg 3 zetels, tezamen maakte dat 5 zetels.</ref>
* {{w|Gesher (2019 political party)|Gesher|en}} (voorvrouw {{w|Orly Levy}}) - 1 zetel
 
'''Yisrael Beitenu'''<br/ >
Nationalistische partij die zich vooral richt op Joodse Israëliërs afkomstig uit de voormalige {{w|Sovjet-Unie}}.
 
'''Yamina'''<br/ >
Ook een samenwerking van drie partijen maar ditmaal uit de rechterhoek, fervent tegenstander van de Tweestatenoplossing en zeer nationalistisch:
* {{w|Nieuw Rechts (Israël)|HaYamin HeHadash}} (''Nieuw Rechts'', seculier-zionistisch, leider {{w|Naftali Bennett}}, tevens leider van Yamina) - 3 zetels
* {{w|Het Joodse Huis|HaBayit HaYehudi}} (''Het Joodse Huis'', {{w|religieus zionisme|religieus-zionistisch}}, aangevoerd door {{w|Rafi Peretz|Rafi Peretz|en}}) - 2 zetels
* {{w|Tkuma (political party)|Tkuma|en}} (''Nationale Unie'', religieus-zionistisch, voorman {{w|Bezalel Smotrich|Bezalel Smotrich|en}}) - 1 zetel (-1 zetel)
 
== Lijstaanvoerders ==
 
<Gallery>
Benyamin Netanyahu, January 2020.jpg|{{w|Benjamin Netanyahu}} –<br/ > {{w|Likud}}
Benny Gantz 2019.jpg|{{w|Benny Gantz}} –<br/ > {{w|Blue and White (political alliance)|Kahol Lavan|en}} <br/ > (Blauw en Wit)
Ayman Odeh (8).jpg|{{w|Ayman Odeh|Ayman Odeh|en}} –<br/ > {{w|Gezamenlijke Lijst}}
אריה דרעי 2.jpg|{{w|Aryeh Deri|Aryeh Deri|en}} –<br/ > {{w|Shas}}
הרב יעקב ליצמן.jpg|{{w|Yaakov Litzman|Yaakov Litzman|en}} –<br/ > {{w|Verenigd Thora-Jodendom|Yahadut HaTorah}} <br/ > (Verenigd Thora-Jodendom)
Amir Peretz 2019.jpg|{{w|Amir Peretz}} –<br/ > {{w|Arbeidspartij (Israël)|HaAvoda}}-{{w|Gesher (2019 political party)|Gesher|en}}-{{w|Meretz}} <br/ > (Arbeidspartij-Gesher-Meretz)
Avigdor Lieberman 2017.jpg|{{w|Avigdor Lieberman}} –<br/ > {{w|Jisrael Beeténoe|Yisrael Beitenu}}
Thirty-fourth government of Israel (cropped-02-Bennett).jpg|{{w|Naftali Bennett}} –<br/ > {{w|Yamina (political alliance)|Yamina|en}}
</Gallery>
 
== Zie ook ==
* [[Israël kiest een nieuw parlement]] (10 april 2019) - 21 Knesset
* [[Vorming regeringscoalitie Israël mislukt, nieuwe verkiezingen]] (30 mei 2019)
* [[Israël kiest opnieuw een nieuw parlement]] (18 september 2019) - 22e Knesset
* [[Netanyahu's formatiepoging mislukt, Gantz aan zet]] (26 oktober 2019)
 
{{Appendix|1=|2=
{{Wikipediaart2|Israëlische parlementsverkiezingen 2020}}
;Bronnen
*{{Bron
|url=https://www.timesofisrael.com/labor-gesher-and-meretz-announce-joint-run-in-march-knesset-election/
|titel=Labor-Gesher and Meretz announce joint run in March election
|auteur=Toi Staff, Raoul Wootliff
|uitgever=The Times of Israel
|datum=13 januari 2020
}}
*{{Bron
|url=https://www.jpost.com/Breaking-News/New-Right-Bayit-Yehudi-unite-for-upcoming-election-report-614301
|titel=New Right, Bayit Yehudi and National Union unite, leaving Otzma out
|auteur=Jeremy Sharon
|uitgever=The Jerusalem Post
|datum=16 januari 2020
}}
*{{Bron
|url=https://www.timesofisrael.com/likud-holds-large-lead-in-early-vote-count-but-coalition-up-in-air/
|titel=Likud holds lead after 97% of votes counted, but still short of coalition
|auteur=Toi Staff
|uitgever=The Times of Israel
|datum=3 maart 2020
}}
*{{Bron
|url=https://www.israelnationalnews.com/News/News.aspx/276740
|titel=Peretz blames Blue and White
|auteur=Elad Benari
|uitgever=Israel National News
|datum=3 maart 2020
}}
*{{Bron
|url=https://www.timesofisrael.com/netanyahu-and-gantz-both-leave-all-options-open-but-few-may-be-on-the-table/
|titel=Netanyahu and Gantz both leave all options open, but few may be on the table
|auteur=Raoul Wootliff
|uitgever=The Times of Israel
|datum=3 maart 2020
}}
*{{Bron
|url=https://www.jpost.com/Israel-Elections/Israeli-elections-CEC-announces-first-results-619541
|titel=Netanyahu's bloc likely to stay at 58 seats
|auteur=Gil Hoffman
|uitgever=The Jerusalem Post
|datum=5 maart 2020
}}
;Noten
{{References}}
}}
 
[[Categorie:Verkiezingen in Israël]]
[[Categorie:Plaats op de hoofdpagina in het blok Rest van de wereld]]
 
{{Publiceer}}
Terugkeren naar de gebruikerspagina van "Wwikix/klad".