Wikipedia

Overleg gebruker:Wwikix/klad: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Ouwere bewarkiengeNuwere bewarkienge →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Wwikix (Overleg | biedraegen)
11.271 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
Wwikix (Overleg | biedraegen)
11.271 bewerkingen
Bladzie leeggemaekt
Label: Leeghalen
Rehel 1:
{{Datum|10 april 2019}}
 
Op dinsdag 9 april <ref>9 april 2019 is gelijk aan 4 {{w|nisan}} (en een stukje van 5 nisan) 5779 op de {{w|joodse kalender}}.</ref> werden er verkiezingen voor de 21ste {{w|Knesset}} (het {{w|Israël}}ische parlement) gehouden.<ref>De 21ste Knesset zal op 30 april worden geïnstalleerd.</ref> Oorspronkelijk zouden de verkiezingen pas in november plaatsvinden maar vanwege allerlei problemen in de coalitie waren ze vervroegd. Dezen waren onder andere veroorzaakt doordat {{w|Jisrael Beeténoe|Yisrael Beitenu}} in november 2018 uit de {{w|34e regering van Israël|regering}} was gestapt, er wrijving met de {{w|charedisch jodendom|ultra-orthodoxe}} partijen ({{w|Shas}} en {{w|Verenigd Thora-Jodendom}}) was ontstaan over een wetsvoorstel om ook jongeren uit die gelederen aan de dienstplicht te onderwerpen plus het gegeven dat premier Netanyahu te maken had gekregen met een strafrechtelijk onderzoek naar mogelijke corruptie.
 
Zoals de peilingen al aangaven werd het een nek-aan-nek-race tussen de liberaal-nationalistische {{w|Likoed}} van premier {{w|Benjamin Netanyahu}} en nieuwkomer {{w|Blue and White (political alliance)|Kahol Lavan|en}} ('Blauw en Wit' in het Nederlands) van oud-opperbevelhebber {{w|Benny Gantz}}. Kahol Lavan is een paar maanden voor de verkiezingen opgericht en betreft een samenwerking tussen {{w|Yesh Atid}} ('Er is een Toekomst') van {{w|Yair Lapid}}, de nieuwe partij {{w|Telem (2019 political party)|Telem|en}} van (ook al) oud-opperbevelhebber {{w|Moshe Ya'alon}} en {{w|Israel Resilience Party|Hosen l'Yisrael|en}} ('Veerkracht Israël'), eveneens een nieuwe partij en opgericht door de reeds eerdergenoemde Benny Gantz.
 
Beiden hadden tijdens de aanloop naar de verkiezingen fel tegen elkaar uitgehaald en over en weer beschuldigingen geuit dat de veiligheid van het land niet voldoende gewaarborgd zou blijven mocht de tegenstander de verkiezingen winnen. Vooral de recentelijk weer opgedoken problemen met de {{w|Gazastrook}} waren daar debet aan. Zowel Netanyahu als Gantz wierpen zich op als de krachtigste beschermers van het land. Zo eiste Gantz een hard optreden tegen de militanten van {{w|Hamas}} en soortgelijke {{w|Palestijnen|Palestijnse}} groeperingen en beloofde Netanyahu dat als hij de verkiezingen zou winnen de {{w|Israëlische nederzetting|Joodse nederzettingen}} op de {{w|Westelijke Jordaanoever|Westoever}} bij Israël zouden worden gevoegd, een belofte die hij ook deed om kiezers weg te lokken bij de nieuw gevormde rechts-nationalistische groeperingen {{w|United Right (Israel)|Verenigd Rechts|en}} en {{w|Nieuw Rechts (Israël)|Nieuw Rechts}} (worden verderop besproken).
 
Beiden riepen zichzelf na afloop van de verkiezingen tot winnaar uit maar uiteindelijk bleek de Likoed net iets meer stemmen te hebben vergaard dan Blauw en Wit. Wat betreft het aantal zetels zal dit waarschijnlijk niets uitmaken, omdat beide waarschijnlijk op 35 zetels uit zullen komen.
 
Partijen die het ook goed deden, waren de twee orthodox-religieuze partijen − {{w|Shas}} en {{w|Verenigd Thora-Jodendom}} − plus {{w|United Right (Israel)|Verenigd Rechts|en}} (''Ihud Miflagot HaYamin'', een samenwerking van {{w|Het Joodse Huis|HaBayit HaYehudi}} ('Het Joodse Huis'), {{w|Tkuma (political party)|Tkuma|en}} en {{w|Otzma Yehudit||en}}), een andere nieuwkomer.
 
De overige partijen moesten louter verliezen incasseren.
 
De {{w|Gezamenlijke Lijst}} van de vier, hoofdzakelijk Arabische partijtjes was uiteengevallen in twee samenwerkingsverbanden, te weten Hadash-Ta'al ({{w|Hadash}} is een communistische partij waarin Arabieren en Joden samenwerken, {{w|Ta'al||en}} een zeer kleine, gematigd-Arabische partij) en Ra'am-Balad ({{w|Ra'am}}, ook wel aangeduid als 'Verenigde Arabische Lijst', is {{w|islamisme|islamistisch}} en {{w|Balad (Israël)|Balad}} socialistisch). Beide combinaties verloren een respectievelijk twee zetels.
 
Het nationalistische {{w|Jisrael Beeténoe|Yisrael Beitenu}} van {{w|Avigdor Lieberman}} deed ook een stapje terug en kwam op vijf zetels uit. Hetzelfde gold voor de links-seculiere {{w|Meretz}} die werd aangevoerd door {{w|Tamar Zandberg}} en een zetel moest opgeven.
 
Grote klappen vielen bij {{w|Kulanu}} en vooral bij de {{w|Arbeidspartij}} (''HaAvoda''). Kulanu komt voort uit de Likoed en deed voor het eerst bij de vorige verkiezingen mee en haalde toen tien zetels binnen maar kwam nu niet verder dan vier. Ronduit dramatisch was de uitslag voor de Arbeidspartij, deze zakte van 19 naar 6 zetels. De Arbeidspartij was dé grote regeringspartij uit de begintijd van Israël en scoorde steevast tientallen zetels. De neergang begon zo rond de eeuwwisseling maar de sociaal-democratische partij wist tot deze verkiezingen nog steeds zo'n vijftien tot negentien zetels in de wacht te slepen.
 
Een drietal nieuwkomers lijkt vanwege de {{w|kiesdrempel}} van 3,25 procent net de boot te missen: {{w|Nieuw Rechts (Israël)|Nieuw Rechts}} (''HaYamin HeHadash'', een afsplitsing van Het Joodse Huis) van {{w|Naftali Bennett}} en in zijn kielzog {{w|Ayelet Shaked}}, de {{w|libertinisme|libertijns}}-nationalistische {{w|Zehut|Zehut|en}} van {{w|Moshe Feiglin||en}} en {{w|Gesher (2019 political party)|Gesher|en}} van {{w|Orly Levy}} (indertijd uit Yisrael Beitenu gestapt vanwege diens deelname aan het {{w|34e regering van Israël|vierde kabinet-Netanyahu}}).
 
De verkiezingsuitslag is nog niet helemaal zeker omdat er nog een klein aantal stemmen moeten worden geteld waardoor bijvoorbeeld deze drie nieuwkomers alsnog in de Knesset plaats zouden kunnen nemen.
 
De verhouding rechts-links is in het voordeel van de rechtse partijen uitgevallen; zij zullen zo'n 65 van de 120 zetels gaan bezetten.<ref>'Rechts' staat voor rechts-nationalistisch, 'links' is de verzamelnaam voor centrum-nationalistisch alsmede de linkse en Arabische partijen.</ref>
 
Premier Netanyahu heeft al aangeven een nieuwe regering te willen vormen waar instemmend op is gereageerd door beide orthodox-joodse partijen alsmede Yisrael Beitenu en Verenigd Rechts. Kulanu heeft daar ook wel oren naar, maar maakt een voorbehoud voor het strafrechtelijk onderzoek dat tegen premier Netanyahu loopt. Mocht dit resulteren in strafvervolging, dan ziet Kulanu van een regering onder Netanyahu af.
 
=== Nieuwe samenstelling van de Knesset ===
Op 17 april is de officiële uitslag naar buiten gebracht.<ref>[https://votes21.bechirot.gov.il/ Centrale verkiezingscommissie voor de 21e Knesset].</ref> De opkomst voor de nieuwe - 21e - Knesset is op 68,5 procent uitgekomen. De Likoed heeft toch geen 36 zetels gekregen maar is wel de grootste partij gebleven. Verenigd Thora-Jodendom heeft een zetel extra in ontvangst mogen nemen.
 
De wijzigingen zijn ten opzichte van het aantal zetels dat de partijen in de huidige - {{w|20e Knesset}} - innemen en wijken daarom soms af van wat ze oorspronkelijk hadden aan het begin van de parlementaire zitting vier jaar geleden.<br/ >
Zo is Yesh Atid opgegaan in de nieuwe formatie Blauw en Wit (''Kahol Lavan''), is de {{w|Zionistische Unie}} opgeheven en doet daarvan alleen nog de Arbeidspartij mee terwijl Hatnuah de andere partner uit de politiek is gestapt, is de {{w|Gezamenlijke Lijst}} van de vier (merendeels) Arabische partijtjes ter ziele en uiteengevallen in enerzijds de combinatie Hadash-Ta'al en anderzijds Ra'am-Balad, en heeft Het Joodse Huis (''HaBayit HaYehudi'') met toevoeging van een ander partijtje een naamswijziging ondergaan (Verenigd Rechts) en bovendien te maken gekregen met een afscheiding (Nieuw Rechts), die zelfstandig aan de verkiezingen heeft meegedaan.
 
Een groot aantal partijen was voor de verkiezingen een {{w|lijstverbinding}} aangegaan:<ref>De lijstverbinding was volgens de {{w|Hagenbach-Bischoff system|Bader-Ofer-methode|en}}, een variant van de {{w|Methode-D'Hondt}}.</ref><ref>[http://www.israelnationalnews.com/News/News.aspx/261541 Israel Votes: Understanding tomorrow's Israeli election], David Rosenberg, {{w|Arutz Sheva|Israel National News|en}}, 8 april 2019</ref>
 
* {{w|Likoed}} en {{w|United Right (Israel)|Verenigd Rechts|en}}
* {{w|Shas}} en {{w|Verenigd Thora-Jodendom}} (de {{w|Charedisch jodendom|ultra-orthodoxe partijen}})<ref>De joodse ultra-orthodoxie heet officieel het charedisch jodendom.</ref>
* {{w|Hadash}}-{{w|Ta'al||en}} en {{w|Verenigde Arabische Lijst|Ra'am}}-{{w|Balad (Israël)|Balad}} (vormden tezamen de voormalige {{w|Gezamenlijke Lijst}})
* {{w|Arbeidspartij (Israël)|Arbeidspartij}} en {{w|Meretz}}
* {{w|Jisrael Beeténoe|Yisrael Beitenu}} en {{w|Nieuw Rechts (Israël)|Nieuw Rechts}}
 
De nieuwkomers (nieuwe partijen en formaties) staan ''schuin'' afgedrukt.
 
{| class="wikitable sortable"
! partijen !! procenten !! zetels !! wijzigingen !! opmerkingen !! politieke kleur !! politieke leiders
|-
| {{w|Likoed}} || align="center" | 26,5% || align="center" | 35 || align="center" | +5 || || liberaal rechts-nationalistisch || {{w|Benjamin Netanyahu}}
|-
| ''{{w|Blue and White (political alliance)|Kahol Lavan<br/ > (Blauw en Wit)|en}}'' || align="center" | 26,1% || align="center" | 35 || align="center" | +24 || opgericht in februari 2019, samenwerking van:<br/ >''{{w|Israel Resilience Party|Hosen L'Yisrael (Veerkracht Israël)|en}}'', <br/> {{w|Yesh Atid}}, <br/ > ''{{w|Telem (2019 political party)|Telem|en}}'' <ref>De zetels worden als volgt verdeeld: Yesh Atid krijgt 15 zetels (een winst van 4), Hosen L'Yisrael krijgt er 14, Telem krijgt er 5 en een onafhankelijke kandidaat krijgt er 1.</ref> || midden-nationalistisch || {{w|Benny Gantz}} <ref>Benny Gantz is ook leider van Hosen L'Yisrael (opgericht in december 2018). De andere politieke leiders zijn {{w|Yair Lapid}} van {{w|Yesh Atid}} en {{w|Moshe Ya'alon}} van {{w|Telem (2019 political party)|Telem|en}} (laatste is opgericht in januari 2019).</ref>
|-
| {{w|Shas}} || align="center" | 6,0% || align="center" | 8 || align="center" | +1 || || {{w|Charedisch jodendom|orthodox}}-{{w|Sefardische Joden|sefardisch}} || {{w|Aryeh Deri||en}}
|-
| {{w|Verenigd Thora-Jodendom|Yahadut HaTora HaMeuhedet<br/ >(Verenigd Thora-Jodendom)}} || align="center" | 5,8% || align="center" | 8 || align="center" | +2 || samenwerking van:<br/ > {{w|Agudat Yisrael||en}}, <br/ > {{w|Degel HaTorah||en}} <ref>Zowel Agudat Yisrael als Degel HaTorah krijgen 4 zetels.</ref> || {{w|Charedisch jodendom|orthodox}}-{{w|Asjkenazische Joden|asjkenazisch}} || {{w|Yaakov Litzman||en}},<br/ > {{w|Moshe Gafni||en}} <ref>Litzman leidt Agudat Yisrael ({{w|Chassidisch jodendom|chassidisch}}), Gafni leidt Degel HaTorah ({{w|Mitnagdiem|mitnagdisch}}).</ref>
|-
| ''Hadash-Ta'al'' || align="center" | 4,5% || align="center" | 6 || align="center" | 0 || samenwerking van:<br/ > {{w|Hadash}},<br/ > {{w|Ta'al||en}} <ref>Hadash betreft een samenwerking van Israëlische communisten, waaronder de Arabisch georiënteerde {{w|Maki (political party)|Maki|en}}. Hadash krijgt 4 zetels waarvan er 3 voor Maki zijn, Ta'al krijgt er 2.</ref> || Hadash (Arabisch-)communistisch, <br/ >Ta'al Arabisch-midden || {{w|Ayman Odeh||en}} <ref>Ayman Odeh is ook politiek leider van Hadash, {{w|Ahmad Tibi||en}} leidt Ta'al.</ref>
|-
| {{w|Arbeidspartij (Israël)|HaAvoda<br/ > (Arbeidspartij)}} || align="center" | 4,4% || align="center" | 6 || align="center" | -12 || || sociaal-democratisch || {{w|Avi Gabbay}}
|-
| {{w|Jisrael Beeténoe|Yisrael Beitenu}} || align="center" | 4,0% || align="center" | 5 || align="center" | 0 || || seculier rechts-nationalistisch || {{w|Avigdor Lieberman}}
|-
| ''{{w|United Right (Israel)|Ihud Miflagot HaYamin<br/ >(Verenigd Rechts)|en}}'' || align="center" | 3,7% || align="center" | 5 || align="center" | 0 || opgericht in februari 2019, samenwerking van:<br/ > {{w|Het Joodse Huis|HaBayit HaYehudi (Het Joodse Huis)}},<br/ > {{w|Tkuma (political party)|Tkuma|en}}, <br/ > {{w|Otzma Yehudit||en}} <ref>HaBayit HaYehudi bezet op dit moment 5 zetels, waarvan 2 worden ingenomen door Tkuma. Otzma Yehudit is niet in de huidige Knesset vertegenwoordigd. In de nieuwe samenstelling is de zetelverdeling dezelfde.</ref> || religieus rechts-nationalistisch || {{w|Rafi Peretz||en}} <ref>Rafi Peretz is ook politiek leider van HaBayit HaYehudi, {{w|Bezalel Smotrich||en}} leidt Tkuma en {{w|Michael Ben-Ari||en}} leidt Otzma Yehudit.</ref>
|-
| {{w|Meretz}} || align="center" | 3,6% || align="center" | 4 || align="center" | -1 || || seculier-links || {{w|Tamar Zandberg}}
|-
| {{w|Kulanu}} || align="center" | 3,5% || align="center" | 4 || align="center" | -6 || || midden-rechts || {{w|Moshe Kahlon}}
|-
| ''Ra'am-Balad'' || align="center" | 3,3% || align="center" | 4 || align="center" | -3 || samenwerking van:<br/ > {{w|Ra'am|Ra'am (Verenigde Arabische Lijst)}},<br/ > {{w|Balad (Israël)|Balad}} <ref>Zowel Ra'am als Balad krijgen 2 zetels.</ref> || Ra'am Arabisch-{{w|islamisme|islamistisch}},<br/ > Balad Arabisch-socialistisch || {{w|Mansour Abbas||en}} <ref>{{w|Masud Ghnaim}} is politiek leider van Ra'am, {{w|Mtanes Shehadeh||en}} van Balad.</ref>
|-
| ''{{w|Nieuw Rechts (Israël)|HaYamin HeHadash<br/ >(Nieuw Rechts)}}'' || align="center" | 3,2% || align="center" | 0 || align="center" | -3 || in december 2018 afgesplitst van<br/ > HaBayit HaYehudi (Het Joodse Huis) || (religieus) rechts-nationalistisch || {{w|Naftali Bennett}}
|-
| ''{{w|Zehut|Zehut|en}}'' || align="center" | 2,7% || align="center" | 0 || align="center" | / || || {{w|libertinisme|libertijns}} rechts-nationalistisch || {{w|Moshe Feiglin||en}}
|-
| ''{{w|Gesher (2019 political party)|Gesher|en}}'' || align="center" | 1,7% || align="center" | 0 || align="center" | -1 || opgericht in december 2018<br/ > door onafhankelijk parlementariër Orly Levy,<br/ > (mei 2016 afgescheiden van Yisrael Beitenu) || gematigd links || {{w|Orly Levy}}
|-
| {{w|Hatnuah}} || align="center" | / || align="center" | / || align="center" | - 6 || in februari 2019 opgeheven || gematigd links || {{w|Tzipi Livni}}
|}
 
== Foto's ==
<Gallery>
20190409 Election in Israel 2019.jpg|Verkiezingsspandoeken op straat
20190409 091600 Polling station in Israel (cropped).jpg|Een stembureau in {{w|Ramat Gan}}
Blue and White9.jpg|De voormannen van Blauw en Wit
20190408 074825 Election posters in Israel 2019.jpg|Verkiezingsposter met diverse kopstukken
20190408 174158 Election posters in Israel.jpg|Verkiezingsposter met diverse kopstukken 2
Kulanu Israel Beyteno Lod 20190324 154031 03.jpg|Verkiezingsposters in het Russisch
Meretz Elecion Poster, 2019.jpg|Verkiezingsposter van een vrouwelijke lijsttrekker (Zandberg van Meretz)
</Gallery>
 
== Zie ook ==
* [[Vorming regeringscoalitie Israël mislukt, nieuwe verkiezingen]] (30 mei 2019)
* [[Israël kiest opnieuw een nieuw parlement]] (18 september 2019) - 22e Knesset
* [[Netanyahu's formatiepoging mislukt, Gantz aan zet]] (26 oktober 2019)
* [[Derde verkiezingen op rij in Israël]] (3 maart 2020) - 23e Knesset
 
{{Appendix|1=|2=
{{Wikipediaart2|Israëlische parlementsverkiezingen 2019 (april)}}
;Bronnen
*{{Bron
|url=https://www.jpost.com/Israel-Elections/Gantz-beats-Netanyahu-with-largest-number-of-seats-coalition-unclear-586230
|titel= Despite legal trouble, Netanyahu set to remain Israel's prime minister
|auteur= Gil Hoffman, Lahav Harkov, staf van The Jerusalem Post
|uitgever=The Jerusalem Post
|datum=10 april 2019
}}
*{{Bron
|url=https://www.timesofisrael.com/netanyahu-won-everyone-else-lost-5-takeaways-from-the-2019-elections/
|titel= Netanyahu won, everyone else lost: 5 takeaways from the 2019 elections
|auteur= Raoul Wootliff
|uitgever=The Times of Israel
|datum=10 april 2019
}}
*{{Bron
|url=https://www.haaretz.com/israel-news/elections/israel-election-2019-right-wing-bloc-in-clear-lead-as-netanyahu-and-gantz-tie-1.7107636
|titel= Israel Election 2019: Right-wing Bloc in Clear Lead, Netanyahu Promises to Form Government 'Swiftly'
|auteur= Haaretz
|uitgever=Haaretz
|datum=10 april 2019
}}
----
;Noten
{{References}}
}}
 
[[Categorie:Verkiezingen in Israël]]
 
{{Publiceer}}
Voeg kopje toe
Truggeplekt van "https://zea.wikipedia.org/wiki/Overleg_gebruker:Wwikix/klad"
Terugkeren naar de gebruikerspagina van "Wwikix/klad".