Tools
't Tools is 't Zeêuws van 't eiland Tole. In principe oor d'r 't dialect, of de dialecten, van eêl 't eiland mee bedoeld, maer 't kan ok slae op de tael van 't stadje Tole alleêne. 't Fluplands liek d'r vee op.
't Tools trekt nie zoô op 't kortbieë Zuud-Bevelands mae gaet voraol mee 't Schouwen-Duvelands en 't Noord-Bevelands mee. Verschillen bin mae kleine. Binnen Tole is t'r 'n tegenstellienge te vinden tussen 't zuudoôsten (Stad-Tole, Pòvlie en Schaerpenisse) en 't noordwesten (Setalland, Smerdiek en Staevenisse) van 't eiland. 't Vossemaers, onderdeêl van de zuudoôstelike groep, is volges berichten beïnvloed deu 't Braebants, juust zoô-as 't Braebants van Nieuw-Vossemaer dudelik Zeêuwse invloeden zou è. Vò de rest is t'r 'n scherpe grenze mee de Braebantse streektaelen, al bin d'r wè aoreg wat Tolenaers in of om Bergen gae weune en aorsom.
't Gebruuk van 't dialect lei op Tole nae 't schient nie zoô oôg as ergesten aors in Zeêland, mae van echte bedreigienge is gin spraeke.
Verlore Zeune int Tools bewerk
En Ie zeid'n: D'r was 'n man, die à twee zeunen ao. In d'n jongste van die twêêje, zeid'n tegen z'n vaoder: vaoder, heef mien m'n erfdêêl mè. In de vaoder haf 'm z'n dêêl. In nie vele daehen daenae, nam de jongste zeune aolles bie mekaore, in hieng op reize nae 'n var land, in dae maekt'n ie aolles op, want ie leefd'n mè raek.
In toen à aolles op was, kwam d'r 'n hrôôte 'ongersnôôd in dat land, in ie behon aarremoe te liejen. In ie hieng dae weg; in kwam bie êên van de maansen die attae weunden; in die stierden 'm nae z'n land om de vaarkes te waaien. En ie wild'n z'n buuk vulle mee 't eten van de vaarkes; mé van hêên maans kreehent. In tot z'n eihe kommende, zeit 'n: 'Oe veel aarebaaieres die à bie vaoder waarke, è vollop 't eten, en ik verhae van d'n 'onger.
'k Zà opstae in naer m'n vaoder haen, in 'k zà tehen z'n zaahe: vaoder, 'k hè hezondigd tehen d'n 'emel, in tehen joe. In 'k bin nie mêê waerd, dajje m'n zeune noemt: maek m'n mèr 'n aarrebaaier. In ie stond op in hieng naer z'n vaoder. In att'n nog varre weg was, zag z'n vaoder 'm, in die wier van binnen mee liefde bewohe; in liep nae z'n toe, viel 'm om z'n 'alles in kust'n 'm.
In 'n zeune zeid'n tehen z'n: Vaoder, 'k è hezondigd tehen d'n 'emel, in tehen joe, in 'k bin nie mêê waerd dajje m'n zeune noemt. Mè z'n vaoder zei tehen z'n knecht: lankt de beste klêêren in trek ze bie z'n an, in doe 'n rienk an z'n vienger, in schoenen an z'n voeten. In 'aelt 't mestkalf, in slacht't in laem'n dan haen ete in blieje weze. Want deze zeune van m'n was astwaere dôôd, in is noe wì levend hôôre; in ie was verlore in is hevonde. In toen behonne ze blieje te wezen.
In z'n ouste zeune was op 't land; in att'n dichtbie 'uus kwam, ôôrd'nie ze zienge in leven maeke. In ie riep êên van de knechts, in vroeg an z'n, wat atter te doen was? In die knecht zei tehen z'n: je broer is trughekomme in je vaoder eit mestkalf laete slachtte, omdatt'n 'm wì hezond trughekrehe ei.
Mé toen wier 'n aarrug kwaed, in ie wild'n nie in 'uus komme. Toen hieng z'n vaeder nae buuten in smeekte'n 'm om binnen te kommen. Mè ie zeid;'n tehen z'n vaoder: Kiek 's, 'k waarke noe à zoovee jaer bieje, in aoltied ek naeje heluusterd in hedae wat ajje zei, in jei m'n nog nôôit 'n bokje heheve, om saemen mee m'n vrienden blieje te wezen. Mè noe at deze zeune gekommen is, die à z'n arfdêêl, dat à van joe afkomstig was, mee 'oeren ophemaekt eit, toen aaje v¿z'n 't mestkalf laete slachte. In ie zeid'n tehen z'n; M'n kind, jie bin aoltied bie m'n in aolles dat van mien is, is ok van joe. M'n moste daerom aerrug blieje weze, want je broer was astwaere dôôd, in is noe wì levend hôôre; in ie was verlore in is hevonde.
 |